Tùng Kaizen - người công nhân giỏi Thủ đô

TĐKT – Được tuyển dụng vào làm việc tại Công ty TNHH Toyota Thanh Xuân (quận Thanh Xuân, TP Hà Nội) với vị trí ban đầu là nhân viên lái xe, đến nay sau gần 10 năm gắn bó, với tinh thần ham học hỏi, chịu khó tìm tòi, nghiên cứu, anh Vũ Văn Tùng đã đưa ra nhiều sáng kiến, cải tiến, giúp công ty cắt giảm được nhiều chi phí, công lao động và nâng cao hiệu suất công việc ở nhiều bộ phận, công đoạn khác nhau. Anh được mệnh danh là “kỹ sư kaizen” có bàn tay vàng của Toyota Thanh Xuân, vinh dự được Liên đoàn Lao động TP Hà Nội biểu dương Công nhân giỏi Thủ đô năm 2021. Bắt đầu từ tình yêu lao động… Tùng vốn là một người gốc ở Xuân Đỉnh, Hà Nội, từng có thời gian được đào tạo và làm việc nhiều năm trong nghề chế tạo máy. Tuy nhiên, vì một số điều kiện khách quan, anh đã chuyển hướng, đầu quân về làm lái xe của Công ty TNHH Toyota Thanh Xuân từ năm 2013. Anh kể, lúc mới được tuyển dụng vào công ty, công việc chính được giao là hằng ngày chịu trách nhiệm lái toàn bộ xe của khách hàng đến các cầu sửa chữa và ngược lại - từ xưởng ra bên ngoài cho khách; đồng thời quản lý, bảo ban và phân công công việc cho 4 thành viên khác trong Tổ rửa xe. Anh Vũ Văn Tùng luôn cần mẫn, trân trọng và hết lòng với công việc được giao Công việc không quá khó, song khiến anh Tùng cả ngày luôn chân, luôn tay. Điều đáng nói là, dù bận rộn nhưng anh luôn sẵn lòng hỗ trợ bất cứ ai khi cần. Những lúc đông khách, anh đỡ đần cho anh em trong Tổ rửa xe việc lau xe hoặc hút bụi. Thậm chí, nếu có khách hàng yêu cầu làm vệ sinh nội thất, anh sẵn sàng nhận việc; đồng thời hướng dẫn thêm cho anh em trong Tổ những khâu khó thực hiện như: Cách xử lý buồng đốt, tạo máy khử mùi cho xe… Nhiều hôm, xe của khách được bảo dưỡng xong vào đúng giờ nghỉ trưa theo quy định, Tùng vẫn vui vẻ cất tạm phần cơm trưa của mình và làm công việc rửa xe cho khách hàng trước. Anh bảo: Làm việc gì cũng vậy, nếu mình đã chọn thì nhất định phải trân trọng và hết lòng với công việc ấy. Vì vậy, trong quá trình làm việc ở Tổ rửa xe, Tùng luôn hết mình với công việc được giao; ngoài ra còn nhiều lần đề xuất với Ban Giám đốc công ty áp dụng nhiều sáng kiến, cải tiến, mang lại hiệu suất cao cho công việc. Chia sẻ về đề xuất cải tiến quy trình rửa xe của mình, Tùng cho biết: Trước đây, khi khách hàng đến bảo dưỡng xe sẽ thực hiện theo quy trình: Đưa xe vào xưởng bảo dưỡng trước, xong xuôi mới đưa xe ra rửa sạch. Nhưng thực tế, nhiều xe bảo dưỡng xong cùng một thời điểm, khách hàng phải xếp hàng lần lượt đợi xe được rửa nên mất nhiều thời gian; Tổ rửa xe thì bị dồn việc cục bộ nên đôi khi áp lực và mất sức; có không ít khách hàng đã nổi cáu. Tùng đã chủ động đề xuất với Ban giám đốc thay đổi quy trình rửa xe mới (xe của khách hàng khi đến Toyota Thanh Xuân sẽ được vào rửa sạch trước và bảo dưỡng sau. Nếu sau khi bảo dưỡng không may bị dính các vết dầu, mỡ thì Tổ rửa xe chỉ cần dùng khăn lau lại). Với cách làm như vậy, lượng xe được rửa nhiều hơn, đảm bảo được cường độ làm việc cho công nhân Tổ rửa xe và quan trọng là khách hàng cảm thấy hài lòng hơn vì không phải chờ đợi. Từ tháng 7/2021, anh Tùng được tín nhiệm giao chức Tổ trưởng phụ trách quản lý Spa Beauty Salon, chuyên mảng chăm sóc, làm đẹp cho xe ô tô của Công ty TNHH Toyota Thanh Xuân Ngoài ra, anh Tùng còn là người triển khai phương pháp “Rửa xe không chạm” tiệm cận với giá trị chuẩn. Trước đây, khi rửa xe, người công nhân phải phun bọt, lấy khăn chà lên từng vết bẩn trên xe; nhưng với phương pháp “Rửa xe không chạm” thì chỉ cần phun dung dịch bọt (được pha đúng liều lượng quy định) lên bề mặt xe, bọt sẽ tự động kéo vết bẩn xuống. Phương pháp mới này không chỉ giúp tỷ lệ lỗi xước xe cho khách hàng giảm xuống rõ rệt, công nhân trong Tổ rửa xe bớt phần vất vả mà còn giúp công ty tiết kiệm được nhiều chi phí. Đặc biệt, năm 2020, nhờ sự quản lý tốt của Tùng về chuẩn liều lượng pha dung dịch bọt nên chi phí, vật tư tiêu hao đảm bảo tiết kiệm, trong khi số lượt xe được rửa sạch, đảm bảo chất lượng tại Toyota Thanh Xuân lập mốc kỷ lục, trước đây chưa từng có. ….đến kỹ sư Tùng Kaizen Ông Nguyễn Văn Thức, Giám đốc Dịch vụ, Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH Toyota Thanh Xuân đánh giá: Không chỉ trách nhiệm với công việc được giao, Tùng còn rất sáng tạo trong lao động. Anh thường xuyên tìm hiểu, chế tạo nhiều chi tiết quan trọng, giúp đỡ anh em ở các bộ phận khác nhau trong công ty có điều kiện làm việc thuận lợi hơn, giúp công ty tiết kiệm được nhiều chi phí. “Tùng Kaizen” là cái tên mà nhiều đồng nghiệp đặt cho anh. Anh Tùng tâm sự: Những lúc lái xe của khách đưa vào khu bảo dưỡng, sửa chữa, tôi thường quan sát anh em làm nghề. Nhiều khi thấy mọi người loay hoay với một chi tiết khó, tôi hay lại gần tìm hiểu rồi cũng nêu ra ý tưởng, cùng họ tháo gỡ. Nhận thấy, anh em đa phần rất giỏi sửa chữa nhưng lại thiếu kỹ năng chế tạo, nên tôi thường nhận phần này giúp họ. “Có lần thấy anh bạn đồng nghiệp loay hoay tháo hộp số xe ra sửa, nhưng trong hộp số có nhiều dầu nên khi cầm bằng tay rất trơn, rơi cả vào chân. Tôi đã suy nghĩ và chế tạo một thanh dài, bắt vào hộp số đó. Mỗi khi tháo lắp hộp số, người thợ có điểm tựa để cầm, tay không bị dính dầu và không sợ hộp số rơi vào chân nữa. Rồi tôi giúp anh em chế tạo bộ đệm guốc phanh, hạn chế sự va chạm làm sút mẻ má phanh khi thực hiện tháo guốc phanh; chế tạo ghế đa năng khi tháo lắp, vệ sinh nội thất của xe ô tô…” - Tùng cho biết. “Đó đều là những chi tiết rất nhỏ, nhưng đã giúp được công việc của mọi người thuận lợi hơn nên cả tôi và mọi người đều rất vui. Hễ bộ phận nào có gì khó, cần ý tưởng, cần sự thay đổi, mọi người đều tìm đến tôi.” - anh Tùng phấn khởi. Anh Tùng đang kiểm tra chiếc xe mới nhập về trước khi giao cho khách hàng Anh Bùi Đức Phúc, Trưởng phòng kinh doanh 2, vẫn luôn coi Tùng là một người đồng nghiệp đáng tin. Dù làm ở bộ phận khác nhưng anh Tùng rất chịu khó tìm hiểu các dòng xe của công ty. Anh nắm rất chắc các thông số kỹ thuật, tính năng của các dòng xe mới. Nên mỗi lần có việc đột xuất, nhiều anh em ở bộ phận bán hàng có thể tin tưởng gửi gắm anh Tùng đón tiếp, tư vấn, giới thiệu các dòng xe mới cho khách của mình. “Vừa rồi, tôi ký được một hợp đồng mua bán xe mới cho một khách hàng, trong đó có sự đóng góp không nhỏ của anh Tùng. Anh ấy rất nhiệt tình, luôn sẵn sàng hỗ trợ mọi người ở tất cả các khâu, chẳng nề hà. Anh coi mục tiêu cuối cùng chính là lợi ích của khách hàng, lợi ích của tập thể Toyota Thanh Xuân” - Anh Phúc chia sẻ. Với tình yêu, say sưa sáng tạo trong lao động, cộng với đức tính trung thực, trách nhiệm trong công việc, từ tháng 7 năm 2021, anh Tùng được giao phụ trách quản lý Spa Beauty Salon, chuyên mảng chăm sóc, làm đẹp cho xe ô tô của Công ty TNHH Toyota Thanh Xuân. Cũng trong năm 2021, anh vinh dự được Liên đoàn Lao động TP Hà Nội tặng danh hiệu Công nhân giỏi Thủ đô. Theo anh Tùng, đây không chỉ là niềm tin của Ban lãnh đạo công ty, sự ghi nhận của thành phố đối với cá nhân mà chính là yêu cầu đặt ra để anh tiếp tục phấn đấu, chăm chỉ lao động và không ngừng sáng tạo vì một tập thể phát triển hơn nữa. Thiết nghĩ, tấm gương lao động của người công nhân giỏi Thủ đô Vũ Văn Tùng đã truyền năng lượng sống tích cực, giúp chúng ta nhận ra một điều rất quan trọng rằng: Chính tình yêu và sự sáng tạo trong lao động mới là yếu tố giúp con người ta thành công, chứ không phải vị trí công việc chúng ta đang làm. Nếu yêu và trân trọng công việc của mình, chúng ta sẽ luôn tìm thấy niềm vui và sức sáng tạo không ngừng, đưa công việc đó đến một tầm cao hơn.” Mai Thảo  

Hà Nội: Nhiều hoạt động trở lại bình thường mới từ 14/10/2021

TĐKT - UBND TP Hà Nội vừa ban hành Công điện số 21/CĐ-UBND về việc triển khai các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 trên địa bàn thành phố trong tình hình mới. Công điện nêu rõ: Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 128/NQ-CP ngày 11/10/2021 và Thông báo số 264/TB-VPCP ngày 09/10/2021 của Văn phòng Chính phủ; các văn bản của bộ, ban, ngành trung ương và kết luận chỉ đạo tại Hội nghị Ban Thường vụ Thành ủy ngày 13/10/2021 về công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 trên địa bàn thành phố. Để bảo đảm mục tiêu kép nhưng đặt sức khỏe, tính mạng người dân là trên hết, trước hết trong điều kiện “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố yêu cầu Giám đốc các sở, ban, ngành; Chủ tịch Ủy ban nhân dân các quận, huyện, thị xã và xã, phường, thị trấn triển khai các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 trên địa bàn thành phố trong tình hình mới. Theo đó, từ 06 giờ 00 ngày 14/10/2021, UBND Thành phố Hà Nội điều chỉnh một số hoạt động trên địa bàn.  Cụ thể, các cơ quan, công sở, tổ chức, doanh nghiệp trở lại hoạt động bình thường; thường xuyên tự đánh giá nguy cơ và thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch theo quy định; khuyến khích làm việc trực tuyến. Xe buýt, xe taxi được hoạt động theo công suất và hướng tuyến do Sở Giao thông vận tải hướng dẫn, đảm bảo các quy định của Bộ Giao thông vận tải, Bộ Y tế và các quy định phòng, chống dịch. Các bảo tàng, công viên được mở cửa đón khách trở lại với số lượng không quá 10 người/đoàn, đảm bảo khoảng cách, thực hiện đầy đủ các quy định về phòng, chống dịch. Khách sạn, cơ sở kinh doanh lưu trú được hoạt động trở lại không quá 50% công suất, đáp ứng đầy đủ điều kiện kinh doanh lưu trú và các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 theo quy định và hướng dẫn của ngành du lịch. Nhà hàng, cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn, uống (trừ các cơ sở kinh doanh rượu, bia, bia hơi) được phép kinh doanh, phục vụ tại chỗ, không quá 50% chỗ ngồi và phải đảm bảo khoảng cách hoặc có vách ngăn/tấm chắn, chủ cơ sở và nhân viên phải được tiêm 2 mũi vắc xin phòng COVID-19; yêu cầu khách hàng thực hiện quét mã QR. Các hoạt động và cơ sở kinh doanh phải đảm bảo biện pháp phòng, chống dịch bệnh COVID-19, thực hiện nghiêm 5K, cài đặt và quét mã QR theo quy định của Bộ Y tế và thành phố gắn với trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị, chủ các cơ sở kinh doanh, dịch vụ và các cá nhân tham gia. Thục  Anh

5 nội dung cốt lõi trong phong trào thi đua “Người tốt, việc tốt” Thủ đô năm 2022

TĐKT - Được phát động từ năm 1992, trải qua 29 năm, phong trào “Người tốt, việc tốt” của thành phố Hà Nội ngày càng phát triển về chất, lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng và nhân dân Thủ đô, tạo khí thế thi đua sôi nổi, khơi dậy và phát huy tinh thần tương thân, tương ái, trách nhiệm với cộng đồng của các các cấp, các ngành và nhân dân. Khẳng định hiệu quả Năm 2021, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, phong trào thi đua “Người tốt, việc tốt” được các cấp, các ngành trên địa bàn Hà Nội triển khai với nhiều cách làm sáng tạo, gắn với các phong trào thi đua thực hiện nhiệm vụ công tác, phấn đấu khắc phục khó khăn, tác động của dịch bệnh Covid-19, hoàn thành tốt các nhiệm vụ chuyên môn, góp phần tích cực hoàn thành các nhiệm vụ, chỉ tiêu chung của thành phố. Người tốt, việc tốt năm 2021 được tôn vinh, khen thưởng Nổi bật là, phong trào góp phần tích cực thúc đẩy kinh tế tăng trưởng. Tổng thu ngân sách nhà nước 9 tháng đầu năm 2021 của thành phố đạt 176,7 nghìn tỷ đồng, đạt 75% dự toán trung ương giao, tăng 5,4% so cùng kỳ năm 2020. Hà Nội tiếp tục là địa phương dẫn đầu cả nước với 368/382 (đạt 96,3%) xã đạt chuẩn nông thôn mới, 14 xã còn lại đã cơ bản hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới và 12/18 huyện đạt chuẩn nông thôn mới, phấn đấu 3 huyện hoàn thành xây dựng nông thôn mới và đề nghị Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới trong năm 2021. Cùng với đó, đời sống của người dân được quan tâm trong đại dịch. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp đã hỗ trợ cho hộ nghèo, hộ cận nghèo và các hộ khó khăn số tiền 17,5 tỷ đồng. Công đoàn các cấp đã hỗ trợ chăm lo kịp thời cho 38,6 nghìn lượt người lao động số tiền 37,7 tỷ đồng. Các tổ chức Hội Cựu chiến binh, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Chữ thập đỏ... tiếp tục phát huy tốt vai trò, chức năng, nhiệm vụ của mình, nỗ lực cùng các lực lượng tuyến đầu tham gia phòng, chống dịch, phát huy tinh thần “tương thân, tương ái”, chung sức vượt qua khó khăn, dịch bệnh. Khắc phục khó khăn, đã có nhiều sáng kiến, cách làm hay được áp dụng phù hợp với tình hình thực tiễn của từng địa phương, khu vực như: Mô hình “Thẻ đi chợ”, mô hình “Đội cung ứng hàng hóa”, mô hình “Siêu thị mini 0 đồng” – Hà Nội trái tim hồng”, mô hình “đi chợ giúp dân”… được triển khai rộng khắp để hỗ trợ người dân trong giai đoạn thực hiện giãn cách xã hội. Từ các phong trào, các mô hình thiết thực đã xuất hiện nhiều tấm gương sáng với nghĩa cử cao đẹp, tấm lòng nhân ái, không quản ngại khó khăn, được mọi người học tập và noi theo. Qua các phong trào thi đua yêu nước và phong trào “Người tốt, việc tốt”, đã có nhiều tập thể, cá nhân được Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ và thành phố khen thưởng: Đã có 153 tập thể, cá nhân được thành phố khen thưởng đột xuất do lập thành tích xuất sắc trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ khen thưởng 7 tập thể, 13 cá nhân và truy tặng Bằng khen cho 1 cá nhân có thành tích trong công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19. Thành phố tặng Bằng khen 604 tập thể, 994 cá nhân trong công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19; tặng danh hiệu Người tốt, việc tốt cho 649 cá nhân, đặc biệt trong đó có 2 cá nhân với hành động dũng cảm đã được Thủ tướng Chính phủ và Bí thư Thành ủy gửi Thư khen, đồng thời Thủ tướng Chính phủ và UBND thành phố tặng Bằng khen. 5 nội dung cốt lõi của phong trào “Người tốt, việc tốt” 2021 Để tiếp tục phát huy kết quả đạt được trong phong trào thi đua này, chiều 8/10, trong khuôn khổ chương trình Lễ đón nhận danh hiệu “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” cho Đoàn Thanh niên cứu quốc thành Hoàng Diệu; biểu dương “Người tốt, việc tốt” tiêu biểu và vinh danh “Công dân Thủ đô ưu tú” năm 2021, đồng chí Chu Ngọc Anh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố, Chủ tịch Hội đồng Thi đua - Khen thưởng thành phố đã chính thức phát động phong trào thi đua “Người tốt, việc tốt” năm 2022.Chủ tịch Hội đồng Thi đua - Khen thưởng thành phố Hà Nội đã chỉ rõ 5 nội dung thi đua cụ thể của phong trào “Người tốt, việc tốt” từ nay đến năm 2022. Chủ tịch Hội đồng Thi đua - Khen thưởng thành phố Hà Nội Chu Ngọc Anh phát động thi đua Một là, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 34-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) về đổi mới công tác thi đua, khen thưởng. Nâng cao trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức các phong trào thi đua nói chung và phong trào “Người tốt, việc tốt” nói riêng. Địa phương, đơn vị thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức các phong trào thi đua theo hướng thiết thực, trọng tâm, hiệu quả, hướng về cơ sở, bám sát nhiệm vụ chính trị được giao; gắn phong trào thi đua “Người tốt, việc tốt” với việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, đặc biệt gắn với phong trào “Toàn dân chung sức thi đua phòng, chống và chiến thắng đại dịch Covid-19” và các phong trào thi đua yêu nước do Trung ương, thành phố phát động. Hai là, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, nâng cao năng suất, hiệu quả sản xuất, kinh doanh, đẩy mạnh ứng dụng có hiệu quả các giải pháp kỹ thuật vào sản xuất và đời sống; triển khai đồng bộ các giải pháp vừa bảo đảm phòng, chống dịch vừa duy trì sản xuất ổn định, liên tục. Đẩy mạnh phát triển các lĩnh vực văn hóa - xã hội, y tế, giáo dục đào tạo, khoa học - công nghệ, bảo đảm an sinh xã hội, hỗ trợ gia đình chính sách, nhất là sau dịch Covid-19. Ba là, giữ vững an ninh trật tự, an toàn xã hội; củng cố quốc phòng và xây dựng thế trận nhân dân vững chắc; thực hiện tốt các phương án, kế hoạch bảo vệ tuyệt đối an toàn các mục tiêu trọng điểm, các hoạt động chính trị, văn hóa - xã hội trọng tâm của Thủ đô, đất nước; đấu tranh làm thất bại âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch; tiếp tục thực hiện tốt chính sách hậu phương quân đội; đấu tranh phòng ngừa tội phạm, tệ nạn xã hội, nhất là tội phạm về ma túy. Bốn là, các cấp, các ngành từ thành phố đến cơ sở tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Quyết định số 01/2020/QĐ-UBND của UBND thành phố về việc ban hành Quy chế phát hiện, bồi dưỡng, tuyên truyền nhân rộng gương điển hình tiên tiến, “Người tốt, việc tốt” và xuất bản sách “Những bông hoa đẹp” thành phố Hà Nội. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, bồi dưỡng, nhân rộng và học tập các gương điển hình tiên tiến, “Người tốt, việc tốt” trên hệ thống thông tin truyền thông các cấp; nâng cao hiệu quả công tác phát hiện, khen thưởng, bồi dưỡng và nhân điển hình tiên tiến, người tốt, việc tốt từ thành phố tới cơ sở; chú trọng đề xuất khen thưởng người lao động như công nhân, nông dân, cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trực tiếp trên các lĩnh vực. Năm là, tiếp tục xây dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội vững mạnh; đổi mới công tác lãnh đạo, điều hành theo hướng sâu sát, quyết liệt hơn, trách nhiệm và kỷ cương hơn; thực hiện đồng bộ, hiệu quả Luật Phòng, chống tham nhũng, lãng phí, thực hành tiết kiệm trong cơ quan Nhà nước và ngoài xã hội. Đổi mới các hình thức tôn vinh thích hợp biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích trong các phong trào thi đua yêu nước và phong trào “Người tốt, việc tốt” nhằm lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng và nhân dân những việc làm tốt, hành động đẹp, các mô hình, giải pháp, cách làm hiệu quả, sáng tạo. Qua đó, huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị và nhân dân Thủ đô trong các phong trào thi đua, cùng cả nước đẩy lùi đại dịch Covid-19. “Thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu: “Lấy gương người tốt, việc tốt để hằng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới”, tôi kêu gọi các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân phát huy truyền thống cách mạng, tinh thần yêu nước, truyền thống ngàn năm văn hiến - anh hùng và vị thế Thủ đô Hà Nội - trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước; nêu cao tinh thần đoàn kết, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thách thức, tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa các phong trào thi đua yêu nước và phong trào “Người tốt, việc tốt”, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng năm 2021 và năm 2022 theo Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu lần thứ XVII Đảng bộ thành phố, xây dựng Thủ đô ngày càng văn minh - hiện đại”, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Chu Ngọc Anh nhấn mạnh. Mai Thảo

Người thắp sáng nghề dệt lụa truyền thống trước nguy cơ mai một

TĐKT - Đến xã Phùng Xá, huyện Mỹ Đức, TP Hà Nội, hỏi thăm về gia đình nghệ nhân Phan Thị Thuận (67 tuổi), ai ai cũng thể hiện niềm tự hào về người phụ nữ ấy. Họ bảo, bà Thuận là người có công lớn trong gìn giữ, phát triển và sáng tạo làng nghề dâu tằm tơ truyền thống của địa phương. Bà cũng là người duy nhất trong xã vinh dự được tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú của TP Hà Nội và vừa được đề cử là “Công dân Thủ đô ưu tú” năm 2021. Nhọc nhằn hành trình gìn giữ “tổ nghề” Ông Vũ Văn Chùy - Chủ tịch UBND xã Phùng Xá cho biết: Làng nghề dệt truyền thống xã Phùng Xá có từ năm 1929, từ khi mới lập làng. Những năm 70 của thế kỷ trước, nơi đây từng được mệnh danh là “Thủ đô dâu tằm” của miền Bắc, với hàng chục nghìn héc ta ruộng dâu trải dài qua nhiều làng xã ven sông Đáy. Ngày ấy, hầu hết các gia đình trong xã đều chuyên tâm với nghề làm tơ tằm. Tuy nhiên, theo thời gian và sự phát triển của cơ chế thị trường, ngành tơ tằm Việt Nam dần bị mai một, mất đi chỗ đứng. Toàn bộ diện tích trồng dâu trong xã từng bị phá bỏ và chuyển sang trồng các loại cây, hoa màu khác; hàng loạt thợ bỏ nghề. Bà Phan Thị Thuận gắn bó với nghề trồng dâu, nuôi tằm từ năm lên 6 tuổi Là người sinh ra và lớn lên ở đất nghề, được gia đình truyền dạy nghề từ năm lên sáu, vì vậy, với bà Thuận, cây dâu, nong tằm, nong kén từ lâu đã trở thành những hình ảnh thân thuộc, gắn bó như máu thịt và hơi thở. Khi chứng kiến nguy cơ “tổ nghề” bị mai một, gia đình bà Thuận không cam chịu, đã bỏ nhiều công sức đi vận động, tổ chức các hộ nuôi tằm để gìn giữ nghề. “Để có lá dâu cho tằm ăn, tôi từng phải đi xin, nhặt nhạnh từng lá dâu ở các bờ rào, có khi rủ bà con trong xã cùng đạp xe hơn 20 cây số xuống tận nông trường Thanh Hà (ở Kim Bôi, Hòa Bình) để lấy lá về cho tằm ăn.” – bà Thuận nhớ lại. Chia sẻ về hành trình vận động gian nan đó, bà Thuận bảo: “Do từ bé đã gắn bó với nghề, lớn lên lại làm kế toán tổng hợp tơ tằm của Hợp tác xã Phùng Xá, nên tôi có cơ hội hiểu rõ và tính toán, lượng hóa cụ thể được năng suất của từng sào dâu sẽ cho người nông dân bao nhiêu ki lô gam lá, nuôi được bao nhiêu con tằm, tạo ra bao nhiêu cân kén, cân tơ, rồi thu được bao nhiêu cân nhộng để bán làm thực phẩm…  Tôi chỉ ra cho người dân thấy rằng, nếu đi làm thì phải hết tháng mới được trả lương, còn nuôi dâu tằm thì chỉ cần 20 ngày họ đã có thu. Đây là một quy trình khép kín, lại thân thiện với môi trường, tạo thu nhập ổn định, lại phù hợp với nhiều lao động các độ tuổi nên đó chắc chắn là hướng phát triển bền vững để người dân duy trì ngành nghề.” Thuyết phục, gieo niềm tin với nghề tơ tằm tới nhiều nông hộ thành công, bà lại vất vả lo tìm đầu mối để tiêu thụ sản phẩm, bán nguyên liệu cho các nông hộ. Có lúc, bà tìm đến nhà từng người bạn học cũ ở trung tâm TP Hà Nội để gửi gắm sản phẩm cho họ bán. Lúc lặn lội lên tận Lạng Sơn tìm mối thương lái Trung Quốc để tiêu thụ. Có thời điểm, bà chở kén, tơ tằm của địa phương mình gửi các thương lái Việt sang Thái Lan để đổi xe Dream… “Nhưng tất cả đều bấp bênh, phụ thuộc vào các thương lái. Lúc thương lái không nhập xe Dream Thái về nữa thì các mặt hàng tơ tằm cũng dừng bán; Trung Quốc thì cứ 2 năm mua xong lại dừng. Bởi vậy, người nuôi tằm tơ Mỹ Đức lại một lần nữa thêm lao đao.” – Bà chia sẻ. Huấn luyện những người thợ dệt lụa đặc biệt Sau nhiều năm tâm huyết và thăng trầm với nghề, nghệ nhân Phan Thị Thuận nhận ra rằng, muốn nghề dâu tằm tơ phát triển bền vững như mong đợi, người làm nghề nhất định phải tìm cho mình một lối đi riêng, phải đầu tư, sáng tạo nên những sản phẩm đặc biệt và chất lượng. Nhiều đêm quên ăn, quên ngủ, bà dày công nghiên cứu, trông coi, quan sát từng lứa tằm rút ruột nhả tơ. Năm 2010, bà quyết định thành lập Công ty TNHH Dâu tằm tơ Mỹ Đức với hướng đi mới. Thay vì chạy theo việc đầu tư máy móc công nghiệp, bà có ý tưởng: Huấn luyện hàng vạn con tằm thành những thợ dệt chuyên nghiệp mà không máy móc hay con rô-bốt hiện đại nào có thể sánh kịp. Bà Thuận đang giới thiệu với du khách mô hình tằm tự dệt của gia đình Bà Thuận cho biết: Bình thường tằm thường kéo kén tròn. Nhưng tôi đem đặt chúng cạnh nhau trên một mặt phẳng. Vì không có tổ nên tằm không thể kéo kén tròn theo lẽ thường. Nhưng do chức năng phải nhả tơ khi đến kỳ nên chúng buộc nhả tơ vào không gian. Kết quả là tơ của nhiều con tằm quấn vào nhau, đan thành tấm kén phẳng, mịn, gắn kết bền chắc tự nhiên. “Đây là một kỹ thuật quan trọng đóng góp không nhỏ cho sự phát triển của nghề dệt thủ công truyền thống. Không chỉ tiết kiệm, cắt giảm được nhiều chi phí mà hơn hết, sản phẩm tằm tự dệt thực sự tinh xảo, không kỹ thuật dệt nào của con người hay chú rô -bốt nào có thể thực hiện thay thế được.” – Bà Thuận khẳng định. Từ những tấm kén phẳng do thợ tằm dệt, trải qua các công đoạn xử lý, trở thành những tấm bông tơ tơi xốp có độ liên kết bền chắc một cách tự nhiên, nghệ nhân Phan Thị Thuận đã cho ra đời nhiều tấm mền chăn, các loại gối chất lượng cao. Ý tưởng con tằm tự dệt của bà đạt giải nhất “Đề tài sáng tạo kỹ thuật nhà nông toàn quốc lần thứ 6” năm 2015 do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam và Bộ Công thương xét chọn. “Sáng chế mền bông tơ tằm do con tằm tự dệt” của bà Thuận được Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam cấp bằng độc quyền sáng chế, hữu ích năm 2016. Năm 2020, sản phẩm khăn lụa tơ tằm, chăn bông tơ tằm của bà được công nhận sản phẩm OCOP 5 sao của TP Hà Nội. Thương hiệu tằm tơ Mỹ Đức ngày càng vươn xa, vượt qua biên giới, đến với nhiều quốc gia trên khắp các châu lục, góp phần khẳng định con đường tơ lụa Việt an toàn, thân thiện trên thị trường quốc tế. Dệt lụa tơ sen - khát vọng đưa tơ lụa Việt Nam vươn xa thế giới Không chỉ sáng tạo trong nghề dệt lụa tơ tằm truyền thống mà bà Phan Thị Thuận còn được biết đến là một nghệ nhân đầu tiên dệt lụa từ tơ sen. Chia sẻ về cái duyên đến với lụa tơ sen, bà Thuận kể, năm 2016, bà được mời tham gia đề tài độc lập cấp Quốc gia “Nghiên cứu thử nghiệm mô hình sản xuất sợi từ cây lá sen”. Nhận thấy đây chính là cơ hội để bà thỏa sức sáng tạo và nếu thành công sẽ mang được hồn cốt của loài “quốc hoa” vào từng tấm lụa, mang đến khắp năm châu; tuy nhiên, bà cũng không khỏi băn khoăn, lo lắng vì đây là bài toán khó mà bà chưa từng giải. Nghệ nhân Phan Thị Thuận với những sản phẩm làm từ tơ sen Với quyết tâm và tình yêu với tơ lụa, nhất là với loài hoa cao quý mang biểu tượng của dân tộc, nghệ nhân Phan Thị Thuận đã đầu tư công sức nghiên cứu, thử nghiệm thành công tơ sen vào dệt lụa. Năm 2018, thước lụa đầu tiên được dệt từ 100% tơ sen đã được ra đời và đánh dấu thành công trong cuộc đời “se tơ dệt lụa” của nghệ nhân Phan Thị Thuận. Các sản phẩm làm từ tơ sen lần lượt ra đời, trong đó, được ưa chuộng nhất là khăn quàng cổ. Năm 2019, những mẫu khăn này đã được đoàn Chính phủ Việt Nam lựa chọn mang tới Hội nghị G20 làm quà tặng cho bạn bè quốc tế. Bà Thuận cho biết, để làm ra được một chiếc khăn quàng cổ dài tầm 1,7m, rộng 0,25m phải cần khoảng 4.800 cuống sen và rất nhiều vất vả. Bà Thuận cùng những nhân công của công ty, ngoài việc thu hái trong vùng trồng sen còn tự tay đi vớt những thân sen bỏ thừa trong các đầm, đem về rửa sạch, để ráo, phân loại cuống sen (cuống lá, cuống hoa, cuống đài sen…) để dễ dàng trong việc rút tơ se sợi. Sợi tơ sen mảnh, dễ đứt nên phải rất khéo léo, tỉ mẩn mới có thể rút được sợi tơ. Đặc biệt, tất cả các cuống sen đều phải xử lý trong vòng 24 tiếng đồng hồ nếu không cuống sẽ bị khô, tơ bị rút sợi hỏng hoàn toàn. Tính ra để hoàn thiện một chiếc khăn cũng phải mất khoảng 1 tháng. Ông Vũ Văn Chùy - Chủ tịch UBND xã Phùng Xá đánh giá: Không chỉ nhọc nhằn gìn giữ “tổ nghề”, từ những sản phẩm độc đáo từ tơ tằm và tơ sen giàu tính sáng tạo của mình, nghệ nhân Phan Thị Thuận đã nâng tầm nghề dệt lụa truyền thống của quê hương Phùng Xá. Công ty TNHH Dâu tằm tơ Mỹ Đức của gia đình bà đã tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động trong vùng, với mức lương trung bình 4,5 triệu đồng/tháng (số lượng lao động sử dụng mùa vụ 1.500 người). Đặc biệt, với mong muốn những lớp măng non sau này sẽ kế cận và đủ tình yêu với lụa tơ tằm, tơ sen, nghệ nhân Phan Thị Thuận hàng ngày vẫn dành tất cả tâm huyết và tình yêu để truyền nghề miễn phí. Bà bảo, mong muốn lớn nhất hiện nay của bà đó là huyện Mỹ Đức sẽ sớm tái tạo lại ngành dâu tằm, có thể kết hợp du lịch tâm linh (Chùa Hương) với du lịch làng nghề tơ tằm ở Mỹ Đức, để các thế hệ mai sau tiếp tục sáng tạo ra nhiều sản phẩm tơ lụa đặc sắc, gìn giữ cái hồn tơ lụa Việt ở một tầm cao mới./. Thục Anh