Tôn vinh tấm gương Đại tướng Nguyễn Chí Thanh – nhà lãnh đạo tài năng, đức độ

TĐKT - Tạp chí Thi đua Khen thưởng sẽ phối hợp với Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội tổ thức Hội thảo khoa học “Đại tướng Nguyễn Chí Thanh – Nhà lãnh đạo tài năng, đức độ” vào sáng 14/12, tại Hà Nội. Hội thảo là hoạt động thiết thực kỷ niệm 74 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 – 22/12/2018) và 29 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22/12/1989 – 22/12/2018), hướng tới kỷ niệm 105 năm ngày sinh Đại tướng Nguyễn Chí Thanh (1/1/1914 – 1/1/2019). Hội thảo tiếp tục khẳng định và làm rõ những đóng góp to lớn của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, sự nghiệp xây dựng Quân đội. PGS.TS. Hà Đức Trụ, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, Trưởng Ban Tổ chức Hội thảo cho biết: “Hội thảo là diễn đàn khoa học để các nhà quản lý, các nhà nghiên cứu trao đổi, thảo luận, tiếp tục khẳng định và làm rõ những đóng góp to lớn của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, sự nghiệp xây dựng Quân đội. Tôn vinh tấm gương của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh - một người cộng sản kiên cường, tuyệt đối trung thành, tận tụy với Đảng, với nước, với nhân dân; người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh; một nhà lãnh đạo tài năng, có uy tín của Đảng và cách mạng Việt Nam; nhà chiến lược chính trị, quân sự song toàn; vị chỉ huy xuất sắc của quân đội; người con ưu tú của quê hương Thừa Thiên - Huế. Với những quan điểm khách quan, khoa học, với tư duy và cách nhìn nhận mới, Hội thảo sẽ góp phần tuyên truyền, cổ vũ cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ sống, học tập và làm việc theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và những học trò xuất sắc của Người, trong đó, có Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, một nhà lãnh đạo tài năng, đức độ. Nội dung Hội thảo gồm 2 phần: Cuộc đời và sự nghiệp của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh; những giá trị tinh thần và bài học kinh nghiệm rút ra từ cuộc đời hoạt động cách mạng của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh.     Đại tướng Nguyễn Chí Thanh tên thật là Nguyễn Vịnh sinh ngày 1/1/1914 tại huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên. Ông là một trong số những học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nêu gương trọn đời hy sinh, cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Trong hơn 30 năm hoạt động cách mạng, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã có mặt ở những nơi khó khăn, gian khổ nhất; đã hy sinh, phấn đấu trọn đời cho lý tưởng của Đảng; một lòng một dạ phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Đại tướng đã tỏ rõ phẩm chất của một vị tướng tài, thao lược của Quân đội nhân dân Việt Nam, một nhà lãnh đạo gương mẫu, giàu nghị lực và bản lĩnh; một tấm gương sáng ngời của người cộng sản; trung thực, thẳng thắn, chan hòa với đồng bào, đồng chí, đồng đội. Trong cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, từ buổi ban đầu cho đến khi giữ những cương vị lãnh đạo cao trong Đảng và quân đội, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh luôn gương mẫu đi đầu, quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức các phong trào thi đua yêu nước. Đồng chí thường nói: "Cán bộ thế nào thì phong trào thế ấy", cán bộ phải lăn lộn, gắn bó với phong trào và chính đồng chí là điển hình của một cán bộ như thế. “Gió Đại Phong” trong nông nghiệp, “Cờ Ba nhất” trong quân đội - Hai phong trào thi đua lớn, nổi bật của đất nước những năm 1960 in đậm dấu ấn của nhà tổ chức thi đua tài năng - Đại tướng Nguyễn Chí Thanh. Quá trình tổ chức và lãnh đạo các phong trào thi đua theo tư tưởng Hồ Chí Minh của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã để lại những kinh nghiệm quý cho những người làm công tác thi đua, khen thưởng học tập, noi theo. Phương Thanh

Tự chủ trong giáo dục đại học – những vấn đề đặt ra

TĐKT -  “Tự chủ trong giáo dục đại học - những vấn đề đặt ra” là nội dung được bàn luận sôi nổi tại Diễn đàn khoa học do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam vừa tổ chức. Tại đây, các chuyên gia giáo dục - đào tạo đã nêu lên nhiều vướng mắc trong tự chủ đại học và các giải pháp tháo gỡ. Quang cảnh diễn đàn Nội dung Diễn đàn tập trung vào các vấn đề thành lập hội đồng trường; trách nhiệm giải trình của các nhà trường; sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học; kinh nghiệm quốc tế trong thể chế hóa tự chủ đại học. Nhiều ý kiến cho rằng Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học cần tiếp tục hoàn thiện theo hướng: Làm rõ khái niệm tự chủ, cân nhắc bổ sung khái niệm tự chủ học thuật; làm rõ khái niệm giải trình, nội dung và phương thức giải trình với các trường; bổ sung chính sách khuyến khích các cơ sở giáo dục đại học thực hiện tốt quyền tự chủ và trách nhiệm giải trình; làm rõ cơ chế phối hợp giữa hội đồng trường, đảng ủy, ban giám hiệu; cân nhắc các quy định về tiêu chuẩn chủ tịch hội đồng trường và hiệu trưởng. Theo GS.TS Nguyễn Ngọc Phú, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội khoa học Tâm lý - Giáo dục Việt Nam, tại Việt Nam, những vấn đề tự chủ đại học đã được đề cập đến từ những năm đầu của thế kỷ XXI nhưng không đi đến kết quả. Sau 5 năm nước ta thực hiện tự chủ đại học, đến nay mới chỉ có 14/500 đại học trên toàn quốc tự nguyện tham gia. Như vậy, tự chủ đại học tại nước ta vẫn chậm xác lập. Lý giải về điều này, GS Nguyễn Ngọc Phú chỉ rõ: “Ngay từ khi có luật, nhiều vấn đề liên quan đến sự ăn khớp, nhất quán mối liên hệ giữa Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học (GDĐH) và nhiều văn bản pháp lý khác đã được đặt ra. Riêng với Luật GDĐH, cho đến nay đã gần 5 năm luật chính thức thi hành, nhưng Luật có nhiều điểm chưa phù hợp, không theo kịp với tình hình. Bên cạnh đó, có luật rồi nhưng nhiều trường đại học vẫn không chịu thực hiện theo. Ban Tổ chức cho biết, ý kiến của các chuyên gia được ghi nhận để gửi tới các nhà quản lý và giúp các nhà hoạch định chính sách tham khảo trong tiến trình sửa đổi Luật Giáo dục đại học. Hồng Thiết

Hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước ở Việt Nam hiện nay

TĐKT - Cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước là một chỉnh thể các thể chế pháp lý và các thiết chế của nhà nước có liên quan đến việc kiểm soát quyền lực nhà nước của các cơ quan nhà nước, có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, cùng vận hành nhằm ngăn ngừa, loại bỏ những hành vi vi phạm của các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, bảo đảm cho quyền lực nhà nước được tổ chức và thực hiện theo đúng Hiến pháp và pháp luật. Trong Hiến pháp Việt Nam năm 2013, nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà nước đã được hiến định và bổ sung thêm cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước, Khoản 3 Điều 2 Hiếp pháp 2013 quy định: “Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp”. Qua đó đã tạo nền tảng pháp lý cho cơ chế kiểm soát quyền lực bên trong bộ máy nhà nước dựa trên việc phân công mạch lạc nhiệm vụ, quyền hạn của các quyền để tạo cơ sở cho cơ chế kiểm soát quyền lực. Tuy nhiên, hiện nay ở Việt Nam, cơ chế phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực nhà nước ở các cấp chưa được chế định rõ. Trên thực tế, tổ chức bộ máy nhà nước và cơ chế hoạt động của các thiết chế cơ bản trong bộ máy pháp quyền xã hội chủ nghĩa, như Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, hệ thống tư pháp còn những điểm chưa thực sự hợp lý, hiệu lực, hiệu quả. Một số hạn chế trong cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước ở nước ta Một là, hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội chưa mạnh, hiệu quả chưa cao; cơ chế bảo vệ Hiến pháp chưa cụ thể. Chủ thể và đối tượng giám sát của Quốc hội nhận thức chưa đúng và đầy đủ về vai trò giám sát của Quốc hội. Phạm vi giám sát tối cao của Quốc hội được quy định chưa hợp lý. Việc giao cho Quốc hội, các ủy ban của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội giám sát hoạt động tư pháp và việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật là quá rộng, chưa phù hợp bởi đối tượng trực tiếp chịu sự giám sát của Quốc hội là những người giữ chức vụ cao trong Đảng và Nhà nước. Họ là những người vừa quyết định thân phận chính trị của bản thân đại biểu Quốc hội, vừa quyết định lợi ích kinh tế, tài chính của các địa phương nơi đại biểu tổ chức thành đoàn. Đặc điểm đó khó có thể bảo đảm cho đại biểu Quốc hội thực hành quyền giám sát của mình(1). Cơ chế bảo vệ Hiến pháp chưa cụ thể: Khoản 2 Điều 19 Hiến pháp 2013 quy định: “Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, các cơ quan khác của Nhà nước và toàn thể Nhân dân có trách nhiệm bảo vệ Hiến pháp. Cơ chế bảo vệ Hiến pháp do luật định”. Theo đó, hệ thống pháp luật hiện hành chưa quy định cụ thể cơ chế bảo vệ Hiến pháp, mà quy định thành các quy phạm chứa đựng trong các ngành luật cụ thể. Mặt khác, khác với các nước theo hệ thống pháp luật Common Law như Mỹ có cơ quan tài phán Hiến pháp, Việt Nam không thành lập và trao quyền cho một cơ quan tài pháp cụ thể, độc lập. Hai là, hoạt động thanh tra, kiểm tra của hệ thống hành pháp còn nhiều hạn chế Trong hệ thống hành pháp, chức năng kiểm tra, giám sát chung của những người đứng đầu như Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng… chưa được thực hiện thường xuyên trên thực tế, dù trên thực tế nhiều văn bản quy phạm pháp luật, văn bản áp dụng pháp luật có nội dung trái với Hiến pháp và pháp luật. Hệ thống thanh tra nhà nước: Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh, Thanh tra huyện; thanh tra các bộ, sở là cơ quan có chức năng thanh tra hoạt động thường xuyên, liên tục. Tuy nhiên, bất cập chủ yếu trong tổ chức và hoạt động của Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh, Thanh tra huyện là tính phụ thuộc vào cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chung cùng cấp, trong khi đó bảo đảm tính độc lập về tổ chức và tính chuyên nghiệp trong hoạt động là hai yếu tố quan trọng không thể thiếu trong quá trình thực hiện chức năng thanh tra. Ba là, hoạt động kiểm soát quyền lực của tư pháp còn yếu Theo quy định của pháp luật hiện hành thì Tòa án nhân dân là cơ quan xét xử của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp; Viện kiểm sát nhân dân có chức năng là thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp. Như vậy, chức năng thực hiện quyền tư pháp là thuộc Tòa án nhân dân, thông qua quyền hạn, nhiệm vụ thì cơ chế kiểm tra, giám sát thực hiện chủ yếu bằng chức năng xét xử, giải thích pháp luật. Các chế tài kiểm soát quyền lực nhà nước của tư pháp với hành pháp chưa đủ mạnh. Do nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà nước là quyền tư pháp không thể lấn sân sang quyền hành pháp, các quan tòa không thể can thiệp sâu vào hoạt động của cơ quan hành chính. Vì vậy, trong vụ khiếu kiện hành chính, quyền của Tòa án chỉ dừng lại ở mức độ phán xét tính hợp pháp của một quyết định hành chính, hành vi hành chính mà không thể chỉ định một phương thức xử sự cụ thể cho cơ quan hành chính. Khi các quyết định hành chính sai trái bị hủy bỏ, quyền hay lợi ích của người khởi kiện có được khôi phục hay không lại hoàn toàn phụ thuộc vào cơ quan hành chính. Hơn nữa, cơ quan thi hành án lại khó có thể độc lập với cơ quan hành chính - đối tượng thi hành án. Vì vậy, các phán quyết của Tòa án chưa được thực thi nghiêm túc. Cơ chế kiểm soát quyền lực của tư pháp đối với hành pháp còn mang tính thụ động: Kiểm tra của Tòa hành chính đối với quyền lực hành pháp chỉ là kiểm tra khi có tranh chấp hành chính, trong lĩnh vực quản lý hành chính giữa cá nhân, tổ chức với cơ quan, công chức nhà nước khi có khiếu kiện của người dân. Vì vậy, sự kiểm soát quyền lực nhà nước này còn mang tính thụ động, nếu không có khiếu kiện của công dân, tổ chức thì không thể hình thành hoạt động kiểm soát quyền lực nhà nước của hành pháp. Hiện nay, tổ chức Tòa án theo đơn vị hành chính lãnh thổ nên chưa đảm bảo tính độc lập cao trong hoạt động xét xử, phán quyết của Tòa án hành chính đối với các cơ quan hành chính. Điều đó sẽ ảnh hướng đến sự công tâm, công bằng, khách quan trong phán quyết của Tòa đối với các quyết định, hành vi hành chính của các cán bộ, công chức cùng cấp. Người bị kiện thường là người có chức vụ quyền hạn ở địa phương nơi thẩm phán công tác và là những người có thể có ý kiến đối với việc bổ nhiệm thẩm phán, nên còn xuất hiện tư tưởng ngại va chạm trong đội ngũ thẩm phán hành chính, dẫn tới đánh giá chứng cứ còn phiến diện, áp dụng pháp luật chưa chặt chẽ. Vì vậy, chúng ta thấy thực tế Tòa án nhân dân tối cao hoặc các thẩm phán có xu hướng giải thích thu hẹp quyền hạn của mình khi xử hành chính. Điều này cũng làm hạn chế khả năng kiểm soát quyền lực của tư pháp đối với hành pháp. Viện kiểm sát nhân dân theo quy định của Hiến pháp 2013 thì chức năng của Viện kiểm sát nhân dân là thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp. Theo quy định của pháp luật hiện hành thì Viện kiểm sát nhân dân chỉ kiểm sát hoạt động tư pháp, phạm vi kiểm sát hẹp hơn nhiều so với Hiến pháp năm 1992. Theo quy định tại Điều 137 Hiến pháp năm 1992 thì Viện kiểm sát nhân dân tối cao có chức năng như sau: “Viện kiểm sát nhân dân tối cao kiểm sát việc tuân theo pháp luật của các bộ, các cơ quan ngang bộ, các cơ quan khác thuộc Chính phủ, các cơ quan chính quyền địa phương, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân và công dân, thực hành quyền công tố, bảo đảm cho pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất”. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước Xét về nguồn gốc, quyền lực nhà nước xuất phát từ nhân dân, nhưng nhân dân không thể trực tiếp thực thi toàn bộ quyền lực của mình mà phải trao cho một cơ quan đại diện đó là Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp. Quốc hội là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Quốc hội thành lập và một phần quyền cho các cơ quan nhà nước khác.  Do vậy, quyền lực nhà nước là thống nhất, quyền lực mà cơ quan hành pháp và cơ quan tư pháp có được là quyền phái sinh. Để có thể thực hiện quyền lực nhà nước một cách khoa học, không lạm quyền thì cần có sự có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước có trước khi Hiến pháp 2013 ra đời, tuy nhiên chỉ khi Hiến pháp 2013 được xây dựng, ban hành và có hiệu lực thì cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước mới trở thành một nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà nước được hiến định, thời gian tới để hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước cần: Thứ nhất, đối với cơ quan quyền lực nhà nước Đối với Quốc hội: Hoàn thiện cơ chế giám sát của Quốc hội theo hướng bổ sung, quy định rõ và tổ chức tốt việc thực hiện các hình thức giám sát của Quốc hội: Quốc hội giám sát tối cao việc tuân theo Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội; giám sát tối cao hoạt động của Chủ tịch nước, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, thành viên khác của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao…chất vấn; giám sát văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; giám sát thông qua việc thành lập các đoàn giám sát tại địa phương; giám sát giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của nhân dân; xem xét báo cáo; thành lập Ủy ban lâm thời; lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm các chức danh do Quốc hội bầu. Giải pháp hoàn thiện cơ chế giám sát của Quốc hội theo các hướng sau: - Xử lý nghiêm minh theo thẩm quyền hoặc kiến nghị xử lý kết quả giám sát nếu phát hiện cơ quan, tổ chức, cá nhân vi phạm. - Nâng cao chất lượng Đại biểu Quốc hội: Bên cạnh việc bảo đảm cơ cấu để bảo đảm tính đại diện của Quốc hội thì cần tăng cường đại biểu có trình độ chuyên môn, tăng cường đại biểu chuyên trách. Phát huy vai trò của Trung tâm bồi dưỡng đại biểu dân cử của Quốc hội thông qua việc thực hiện công tác trao đổi kinh nghiệm, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho đại biểu dân cử. - Tăng cường năng lực tham mưu tư vấn của các cơ quan tham mưu, cá nhân, chuyên gia trong các cơ quan nhà nước và xã hội để tạo cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn trong hoạt động giám sát của Quốc hội. Cần tăng cường năng lực cho đội ngũ tham mưu giúp việc nhất là việc có văn phòng giúp việc riêng cho đại biểu Quốc hội cần được xem xét. Cần đầu tư, tăng cường đội ngũ chuyên gia, bộ máy giúp việc, chú trọng nâng cao trình độ của đội ngũ chuyên viên trong Văn phòng Quốc hội, của các đoàn đại biểu Quốc hội; sử dụng, ý kiến chuyên gia ở các cơ quan, tổ chức nghiên cứu độc lập. Đối với Hội đồng nhân dân các cấp: Tăng cường và chú trọng chất lượng giám sát việc tuân theo Hiến pháp, pháp luật ở địa phương và việc thực hiện nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp; giám sát hoạt động Ủy ban nhân dân, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp. Đại biểu Hội đồng nhân dân chất vấn Chủ tịch Ủy ban nhân dân, thành viên khác của Ủy ban nhân dân, Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân, Thủ trưởng cơ quan thuộc Ủy ban nhân dân cùng cấp; trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật; giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân ở địa phương. Thứ hai, giải pháp hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền hành pháp - Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với việc kiểm soát hành pháp Trong thể chế chính trị nhất nguyên ở Việt Nam, có thể khẳng định rằng, thiếu sự lãnh đạo của Đảng thì các cơ quan nhà nước, nhất là cơ quan tổ chức thực hiện pháp luật thì sẽ thiếu sự nhất quán, có những hạn chế; vai trò của Đảng thể hiện rất rõ trong việc phát hiện, xử lý những vi phạm pháp luật trong thời gian vừa qua. Tuy nhiên, liên quan đến kiếm soát quyền lực hành pháp, vấn đề đặt ra trong suốt những năm qua, là làm thế nào để Đảng lãnh đạo khoa học, hợp lý công việc của Nhà nước. Can thiệp sâu, hay buông lỏng, khoán trắng thì việc kiểm soát quyền lực nhà nước sẽ không hiệu quả cũng như không đúng với vị trí vai trò của Đảng. Do vậy, cần thiết phải đổi mới phương thức kiểm tra, giám sát; quan trọng hơn cả đó là cần có đội ngũ cán bộ, đảng viên trong cơ quan hành pháp vừa có đức và tài. - Nâng cao nhận thức và năng lực của cán bộ, công chức hành chính và tăng cường tự kiểm tra trong hệ thống cơ quan hành chính. Đây là vấn đề hết sức quan trọng, có thể nói, chưa bao giờ đội ngũ cán bộ, công chức đang có  nhiều vấn đề như hiện nay liên quan đến trách nhiệm công vụ, đạo đức, tham nhũng,…Do vậy, cần xây dựng được đội ngũ cán bộ, công chức hành pháp có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, có ý thức tổ chức kỷ luật, không vi phạm các quy định của pháp luật. - Phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong cơ chế kiểm soát nhà nước và kiểm soát xã hội trong việc thực hiện quyền hành pháp. Phối hợp giữa các cơ chế giám sát, kiểm tra nhà nước và xã hội là một trong những tổ chức giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả trong việc giải quyết các vụ việc cụ thể cũng như trong việc giám sát, kiểm tra thể hiện trong việc phát hiện và xử lý các vi phạm. - Xử lý nghiêm, tương xứng đối với các sai phạm trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước. Trên thực tế, đây là vấn đề lớn của Việt Nam; nhiều vụ việc bị phát hiện, có kết luận của các cơ quan chức năng, tuy nhiên vì những lý do khác nhau mà không xử lý nghiêm túc, chưa đúng với tính chất và mức độ vi phạm, gây bức xúc trong dư luận. Để giải quyết vấn đề này, cần thiết tiến hành việc theo dõi, kiểm tra của các cơ quan có thẩm quyền và của nhân dân, công khai kết quả quả xử lý vi phạm. Thứ ba, đối với cơ quan tư pháp - Tăng cường tính chủ động trong kiểm soát quyền lực nhà nước của tư pháp với hành pháp. Trong một vụ việc liên quan đến cơ quan hành chính, nếu nhận thấy văn bản mà cơ quan hành chính dự định áp dụng đối với trường hợp của mình có dấu hiệu bất hợp hiến, hợp pháp thì có quyền yêu cầu dừng việc áp dụng văn bản đó và yêu cầu Tòa hành chính kiểm tra tính hợp hiến, hợp pháp của nó. Ngoài ra, để đảm bảo cho người dân dễ dàng tiếp cận với Tòa án hành chính thì giai đoạn tiền tố tụng không nên bắt buộc đối với tất cả các vụ kiện. - Mở rộng phạm vi kiểm soát quyền lực của tư pháp đối với hành pháp. - Đảm bảo tính độc lập của Tòa án hành chính với các cơ quan hành pháp. - Nâng cao năng lực kiểm soát quyền lực của tư pháp đối với hành pháp. Vấn đề bản chất cốt lõi của kiểm soát quyền lực nhà nước là làm các cơ quan nhà nước vừa có khả năng quản lý được xã hội và kiểm soát được chính mình. Theo đó, cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước phải là một tổng thể bao gồm: cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước từ bên ngoài do các chủ thể không phải là Nhà nước thực hiện, mà quan trọng nhất là vai trò kiểm tra, giám sát của Nhân dân; cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước bên trong do các cơ quan thực hiện quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp kiểm soát lẫn nhau; cần thiết xây dựng cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước một cách độc lập do Hiến pháp và luật quy định. Nguyễn Quỳnh Nga ________________ (1) Trần Ngọc Đường: Tiếp tục đổi mới Quốc hội theo định hướng xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa , Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp.

Chủ tịch Tôn Đức Thắng: Đẩy mạnh thi đua nhằm đúng hướng chính

TĐKT - Trong cuộc đời mình, đồng chí Tôn Đức Thắng luôn là một tấm gương mẫu mực về tinh thần yêu nước, đức tính cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, hết lòng phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân. Không chỉ là người tiên phong, lãnh đạo phong trào yêu nước của giai cấp công nhân Việt Nam, đồng chí còn là người có nhiều đóng góp làm cho tư tưởng Hồ Chí Minh và chủ trương của Đảng về thi đua yêu nước trở thành động lực của cuộc kháng chiến, kiến quốc. Những tư tưởng, quan điểm của đồng chí về thi đua yêu nước vẫn còn nguyên giá trị cho tới ngày hôm nay. Chủ tịch Tôn Đức Thắng với các đại biểu tham dự Đại hội Ba sẵn sàng toàn miền Bắc (ảnh tư liệu) Người khởi xướng phong trào công nhân Việt Nam Đồng chí Tôn Đức Thắng sinh ngày 20/8/1888 trong một gia đình nông dân giàu truyền thống yêu nước, tại Cù Lao Ông Hổ, tổng Bình Thành, tỉnh Long Xuyên, nay là xã Mỹ Hòa Hưng, TP Long Xuyên, tỉnh An Giang. Từ những năm đầu thế kỷ XX, đồng chí Tôn Đức Thắng đã tham gia lãnh đạo phong trào yêu nước của giai cấp công nhân và nhân dân Việt Nam, và đứng vào hàng ngũ những chiến sĩ tiên phong. Đồng chí là một trong những người công nhân Việt Nam đầu tiên hoạt động trong phong trào công nhân Pháp. Ngay khi còn là học sinh của Trường Bách nghệ Sài Gòn, cùng với việc học giỏi nhất trường, Tôn Đức Thắng còn là "người chỉ huy" nhiều cuộc bãi khóa để phản đối sự đàn áp dã man của thực dân Pháp đối với phong trào nông dân ở nhiều nơi. Năm 1916, Tôn Đức Thắng làm việc trên chiến hạm France. Tại đây, Tôn Đức Thắng đã tham gia vào sự kiện kéo cờ đỏ trên chiến hạm France ở Biển Đen vào ngày 20/4/1919 và sau đó bị trục xuất khỏi nước Pháp. Năm 1920, trở về Sài Gòn, Tôn Đức Thắng tích cực tham gia hoạt động nghiệp đoàn và phong trào của giai cấp công nhân, thành lập và lãnh đạo Công hội bí mật ở Sài Gòn - hình thức tổ chức đầu tiên của giai cấp công nhân Việt Nam. Từ khi thành lập, Công hội đã liên tục lãnh đạo phong trào đấu tranh của công nhân ở Sài Gòn - Chợ Lớn, mà điển hình là cuộc đấu tranh của công nhân Ba Son (8/1925). Trong những năm 1926 - 1927, Công hội Sài Gòn là cơ sở vững chắc cho sự hình thành và phát triển tổ chức Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, không chỉ ở Sài Gòn mà trên cả xứ Nam kỳ. Khi Kỳ bộ Nam kỳ thành lập, đồng chí Tôn Đức Thắng được cử làm Ủy viên Ban Chấp hành Kỳ bộ, Bí thư Thành bộ Sài Gòn, phụ trách phong trào công nhân. Với chức trách được giao, đồng chí đã góp phần tích cực thúc đẩy việc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào phong trào công nhân và phong trào yêu nước ở nước ta. Công hội do đồng chí Tôn Đức Thắng sáng lập đã bắc nhịp cầu đưa chủ nghĩa Mác - Lênin đến với giai cấp công nhân, tạo thuận lợi cho việc vận động thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930). Đồng chí Tôn Đức Thắng không chỉ là chiến sĩ tiên phong của phong trào công nhân, một trong những người sáng lập tổ chức công đoàn của giai cấp công nhân Việt Nam, mà còn là một trong các chiến sĩ lớp đầu của phong trào cộng sản và phong trào giải phóng dân tộc ở nước ta. Những đóng góp to lớn đối với công tác thi đua, khen thưởng Cách mạng Tháng Tám vừa thành công, với uy tín lớn lao trong Đảng, trong nhân dân và phẩm chất cách mạng, đạo đức trong sáng, đồng chí Tôn Đức Thắng đã được Đảng, Nhà nước giao nhiều trọng trách quan trọng. Ngày 1/6/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 195-SL thành lập Ban Vận động thi đua ái quốc Trung ương bao gồm các thành viên là các đại biểu Chính phủ, quốc hội và các đoàn thể nhân dân, đồng chí Tôn Đức Thắng làm Trưởng ban. Trên cương vị công tác của mình, đồng chí Tôn Đức Thắng đóng vai trò quan trọng trong việc làm cho tư tưởng Hồ Chí Minh và chủ trương của Đảng về thi đua yêu nước trở thành động lực của cuộc kháng chiến, kiến quốc. Ngay từ khi mới đảm nhiệm chức vụ Trưởng Ban Vận động Thi đua ái quốc, đồng chí Tôn Đức Thắng đã quan tâm đến việc đổi mới công tác thi đua, khen thưởng. Để đảm bảo tốt việc thi đua, ngày 19/11/1948, Ban Vận động Thi đua ái quốc đã có công văn đệ trình lên Chính phủ đề nghị sửa đổi tổ chức thi đua ái quốc, kèm theo công văn là tài liệu về cải tiến tổ chức thi đua ái quốc, quy định cụ thể về cơ cấu tổ chức, phân công nhiệm vụ, quyền hạn, cách làm việc của Ban. Ban đã đặt ra các Tiểu ban: Thi đua, Kiểm tra, Chấm thi giúp cho Ban điều hành, định thể lệ thưởng, phạt công minh. Ngoài những hoạt động trên, Ban còn thành lập Tiểu ban tuyên truyền để cổ động thi đua, chú trọng việc ra báo tường, đặc san, sáng kiến trên mọi mặt công tác. Đối với việc khen thưởng, đồng chí Tôn Đức Thắng cho rằng: "Nên dè dặt hết sức trong sự phạt, thưởng, kỳ nào cũng thế. Nếu phần thưởng đến những nhóm hay người không thật đặc biệt xứng đáng thì làm cho nhân dân hiểu lầm là: “Thì gọi là cũng được rồi.” Làng và tỉnh tìm những phần thưởng trong khu vực mình. Các phần thưởng nên chỉ có tính cách tượng trưng mà tốn kém ít. Nên dùng những phần thưởng luân chuyển (ví dụ cờ hay biển), sau mỗi kỳ, người hay nhóm tích cực nhất trong mỗi ngành hay mỗi xã, mỗi tỉnh được giữ.” (Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III, “Đại hội toàn quốc các chiến sĩ thi đua và cán bộ gương mẫu”, NXB Văn học, 2013, tr425,426). Để đẩy mạnh phong trào thi đua ái quốc, tại Hội nghị toàn quốc lần thứ ba của Đảng, họp từ 21/1 đến 3/2/1950, do đồng chí Tổng Bí thư Trường Chinh trực tiếp chỉ đạo, Trưởng Ban thi đua ái quốc Trung ương Tôn Đức Thắng đã đọc báo cáo:“Đẩy mạnh thi đua nhằm đúng hướng chính”. Với phương pháp tư duy nhìn thẳng vào sự thật và nói rõ sự thật, đồng chí đã phê phán nghiêm khắc những khuyết điểm về lãnh đạo và tổ chức đã làm cho phong trào thi đua ít hiệu quả. “Vì thi đua nhiều mà không nhằm hướng chính nên phong trào thi đua thành loãng và dần dần trở nên bình thường” (Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng toàn tập, NXB Chính trị Quốc gia Hà Nội, 2001,t27). Đồng thời, đồng chí vạch rõ : “Hướng chính của thi đua ái quốc lúc này là động viên nhân lực, vật lực, tài lực để phục vụ tiền tuyến”. Những uốn nắn đó đã góp phần chỉ đạo các địa phương đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước tiến lên một bước mới; góp phần vào sự lớn mạnh của cuộc kháng chiến đang bước vào giai đoạn mới. Tại Đại hội toàn quốc các chiến sĩ thi đua và cán bộ gương mẫu lần thứ nhất năm 1952, với tư cách đại diện Ban Thường trực Quốc hội và Ủy ban Liên Việt toàn quốc, đồng chí đã căn dặn các chiến sĩ thi đua và cán bộ gương mẫu: “Có được danh dự lớn lao này, các đồng chí tuyệt đối không được tự kiêu, tự mãn, có được vinh dự lớn lao này, các đồng chí lại càng phải ra sức thi đua ái quốc, ra sức học tập đạo đức, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư và gương thi đua của Hồ Chủ tịch, ra sức học tập huấn thị của Hồ Chủ tịch trong đại hội này. Các đồng chí càng phải ra sức học tập các bạn bè chung quanh, học tập nhân dân. Ở đây ra về, các đồng chí cần phải ra sức phổ biến những kinh nghiệm thi đua tổng kết được ở các hội nghị và ở đại hội này, để dìu dắt mọi người cùng thi đua, trở thành chiến sĩ thi đua như mình và hơn mình. Ra sức học tập, ra sức sản xuất và chiến đấu để phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, phục vụ hòa bình thế giới, đó là nhiệm vụ của các đồng chí”. (Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III, “Đại hội toàn quốc các chiến sĩ thi đua và cán bộ gương mẫu”, NXB Văn học, 2013, tr63,64). Dù ở trên cương vị công tác nào, đồng chí cũng dành sự quan tâm đặc biệt tới các phong trào thi đua của các bộ, ngành, tổ chức, đoàn thể, địa phương. Khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời (9/1969), đồng chí Tôn Đức Thắng được Quốc hội nhất trí bầu làm Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa II, họp ở Hà Nội ngày 23/9/1969. Trên cương vị mới, đồng chí luôn luôn căn dặn, nhắc nhở, giáo dục cán bộ lãnh đạo các cấp chính quyền từ Trung ương đến cơ sở phải hết lòng vì dân, vì nước và luôn luôn phải coi dân là gốc vì sự nghiệp cách mạng là sự nghiệp của quần chúng. Tiếp nối những tư tưởng, tâm huyết của đồng chí Tôn Đức Thắng, những năm qua cán bộ làm công tác thi đua, khen thưởng trong cả nước đã không ngừng phấn đấu, nỗ lực, xây dựng ngành thi đua, khen thưởng ngày càng trưởng thành và phát triển. Ngành đã đóng góp tích cực vào sự đổi mới của đất nước, ngày càng khẳng định vai trò tham mưu với Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành trong việc ban hành những chủ trương, chính sách, pháp luật và thực hiện nhiều biện pháp cụ thể để thi đua, khen thưởng ngày càng thiết thực. Nhờ đó, phong trào thi đua yêu nước đã được đổi mới nội dung, hình thức thi đua phong phú và thiết thực hơn, thu hút được sự tham gia đông đảo của các tầng lớp nhân dân, đã góp phần thực hiện các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội hàng năm, thúc đẩy kinh tế phát triển, giải quyết các vấn đề về xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, tăng cường hội nhập quốc tế. Công tác khen thưởng đảm bảo khen đúng, khen trúng, khen kịp thời; đã chú trọng việc phát hiện tập thể, cá nhân người lao động trực tiếp có thành tích xuất sắc để khen thưởng. Kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Chủ tịch Tôn Đức Thắng, ôn lại cuộc đời hoạt động cách mạng và những cống hiến to lớn của Chủ tịch Tôn Đức Thắng, chúng ta càng thêm kính trọng và bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đồng chí - một chiến sĩ cách mạng kiên cường, một nhà lãnh đạo mẫu mực của Đảng, của dân tộc, đã hiến dâng cả cuộc đời cho lý tưởng cộng sản, độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Hàng chục năm đã trôi qua nhưng những tư tưởng của đồng chí Tôn Đức Thắng về thi đua yêu nước - thi đua phải nhằm đúng hướng chính, luôn luôn quan tâm đổi mới công tác thi đua, khen thưởng - vẫn còn nguyên giá trị, là bài học kinh nghiệm quý báu đối với các thế hệ những người làm công tác thi đua, khen thưởng hôm nay và mai sau. Nguyệt Hà