TĐKT - Ngày 15/6/2022, Luật Thi đua, khen thưởng được Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 3 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2024. Luật Thi đua, khen thưởng (sau đây gọi tắt là Luật) đã bảo đảm mục tiêu thể chế hóa kịp thời, đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng về “tiếp tục đổi mới công tác thi đua, khen thưởng”; đồng bộ hóa các quy định pháp luật; khắc phục những tồn tại của Luật hiện hành; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong tổ chức thực hiện phong trào thi đua yêu nước và công tác khen thưởng thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và chủ động hội nhập quốc tế; phát huy sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc và cả hệ thống chính trị; là văn bản pháp lý quan trọng nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về công tác thi đua, để công tác thi đua đi vào thực chất, thực sự là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của từng bộ, ban, ngành, địa phương và của đất nước trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, để phát huy hết tác dụng của công tác thi đua trong thời gian tới, trong phạm vi tác giả xin khuyến nghị khoa học với Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cần quan tâm thực hiện một số nội dung sau đây:
Một là, đối với Đảng, Quốc hội
Công tác thi đua ngày càng có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, do đó Đảng, Quốc hội cần thường xuyên quan tâm ban hành những chủ trương, chính sách mang tính định hướng về công tác thi đua làm cơ sở chính trị để các cấp, các ngành triển khai có hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời gian tới.
Hai là, đối với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ
Ban hành đầy đủ các văn bản pháp luật về thi đua như Nghị định, Nghị quyết, Chỉ thị, Quyết định... để tạo thuận lợi trong quá trình triển khai thực hiện Luật Thi đua, khen thưởng và các chủ trương lớn của Đảng về công tác thi đua.
Nghiên cứu, đề xuất Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị về tiếp tục đổi mới công tác thi đua, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa về nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội về công tác thi đua; định hướng đổi mới công tác thi đua đáp ứng sự thay đổi của đất nước trong giai đoạn từ nay đến 2030.
Quan tâm kiện toàn tổ chức bộ máy làm thi đua thống nhất từ trung ương đến địa phương đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Ba là, đối với Bộ Nội vụ
Phối hợp với Bộ Tư pháp trình Thủ tướng Chính phủ ban hành kế hoạch triển khai thi hành Luật Thi đua, khen thưởng. Xây dựng kế hoạch tuyên truyền, phổ biến Luật, các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật cho cán bộ, công chức và nhân dân.
Tập trung chỉ đạo Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương nghiên cứu và phối hợp với các cơ quan liên quan trình Chính phủ ban hành các Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Thi đua, khen thưởng và một số Thông tư để triển khai thực hiện ngay sau khi Luật có hiệu lực.
Quan tâm kiện toàn tổ chức, quy định chức năng, nhiệm vụ của bộ máy làm thi đua thống nhất từ trung ương đến địa phương đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tham mưu cho các cấp ủy đảng về công tác thi đua trong thời gian tới.
Bốn là, đối với Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương
Làm tốt công tác tham mưu hoàn thiện chính sách pháp luật về công tác thi đua; đề xuất các chủ trương, chính sách về thi đua; tăng cường phổ biến, tuyên truyền chính sách, pháp luật về thi đua; thực hiện tốt chức năng giúp việc Hội đồng Thi đua - Khen thưởng Trung ương; tham mưu sơ kết, tổng kết phong trào thi đua do Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng Thi đua - Khen thưởng Trung ương phát động.
Hướng dẫn các địa phương sơ kết, tổng kết, đánh giá các phong trào thi đua, các biện pháp nhân rộng điển hình tiên tiến. Tham mưu đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức các phong trào thi đua yêu nước; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phát hiện, bồi dưỡng, tổng kết và nhân rộng điển hình tiên tiến.
Đổi mới công tác khen thưởng: Khen thưởng kịp thời người trực tiếp lao động có nhiều sáng tạo, thông qua phát hiện điển hình tiên tiến để khen thưởng; khen thưởng đột xuất, khen thưởng tập thể, cá nhân ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn; khen thưởng đối với đại biểu Quốc hội chuyên trách, doanh nhân, doanh nghiệp, trí thức, nhà khoa học… Khen thưởng kịp thời để động viên các phong trào thi đua, thông qua phát hiện các điển hình tiên tiến là cá nhân, tập thể có nhiều thành tích trong thi đua học tập, lao động, sản xuất, kinh doanh và công tác. Hướng khen thưởng tập trung vào khen thưởng cho tập thể, cá nhân có nhiều sáng tạo, cách làm hay, có mô hình mới mang lại nhiều lợi ích cho xã hội.
Đẩy mạnh tập huấn đào tạo, bồi dưỡng, hướng dẫn nghiệp vụ cho cán bộ, công chức làm công tác thi đua các cấp nhằm nâng cao năng lực tham mưu tổ chức các phong trào thi đua đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Thẩm định, đề nghị trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tặng danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng cho tập thể, cá nhân đúng quy định của pháp luật.
Rà soát các thủ tục hành chính; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong thi đua; tiếp tục hoàn thiện phần mềm “Hệ thống quản lý hồ sơ khen thưởng điện tử ngành Thi đua”; tổ chức tập huấn, hướng dẫn cho các bộ, ngành, địa phương tạo sự thống nhất áp dụng trên phạm vi toàn quốc. Nghiên cứu, thực hiện cung cấp một số dịch vụ công trực tuyến như cấp đổi hiện vật khen thưởng cho người dân, cơ quan, tổ chức.
phối hợp chặt chẽ với cơ quan, tổ chức, cá nhân làm công tác thi đua của các bộ, ngành, địa phương để giải quyết những khó khăn vướng mắc đến lĩnh vực thi đua.
Năm là, đối với các bộ, ban, ngành, địa phương
Tiếp tục tăng cường vai trò lãnh đạo của cấp ủy, đảng đối với công tác thi đua, khen thưởng theo Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 07/4/2014 của Bộ Chính trị “Về tiếp tục đổi mới công tác thi đua, khen thưởng; gắn kết các phong trào thi đua yêu nước với Chỉ thị 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, Nghị quyết số 04-NQ/TW (Khóa XII) của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, qua đó nâng cao chất lượng các phong trào thi đua, các cuộc vận động quần chúng của Đảng. Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với công tác thi đua, khen thưởng; tiếp tục quán triệt, tuyên truyền chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước về thi đua, khen thưởng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân, làm chuyển biến nhận thức về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của công tác thi đua, khen thưởng. Thông qua các phong trào thi đua, phải tạo được động lực cách mạng của quần chúng, phát huy được sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc, vượt qua những khó khăn, thách thức, thực hiện thành công sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị phải trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo và chịu trách nhiệm về hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng.
Tổ chức triển khai Luật Thi đua, khen thưởng 2022 và các văn bản quy phạm pháp luật về thi đua, khen thưởng, các bộ, ban, ngành, địa phương cần bám sát nội dung của Luật và các văn bản quy định, hướng dẫn để ban hành kịp thời các văn bản chỉ đạo, đôn đốc thi hành Luật phù hợp với tình hình thực tiễn.
Trên cơ sở các quy định của Luật Thi đua, khen thưởng và các Nghị định quy định chi tiết, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, bộ, ban, ngành, địa phương chủ động ban hành các văn bản chỉ đạo, đôn đốc thực hiện công tác thi đua theo thẩm quyền.
Các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hằng năm cần ban hành Chỉ thị của tỉnh ủy về đổi mới công tác thi đua; về đổi mới, đẩy mạnh các phong trào thi đua. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành kế hoạch, công văn đôn đốc chỉ đạo, kiểm tra; quy chế về thi đua để triển khai thực hiện Luật tại địa phương; quy chế làm việc và các văn bản quy phạm pháp luật về tổ chức các phong trào thi đua, công tác khen thưởng ở các lĩnh vực văn hóa, y tế, giáo dục, kinh tế, an ninh quốc phòng; quy chế quy định tiêu chí khen thưởng trong các phong trào thi đua chuyên đề; quyết định ban hành quy chế, bảng điểm cho các khối thi đua, xét công nhận sáng kiến, quy định về nông thôn mới, các tiêu chí khen chuyên đề, khen đột xuất.
Tổ chức tuyên truyền, phổ biến Luật Thi đua, khen thưởng 2022; đồng thời tổ chức tập huấn cho đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác thi đua của bộ, ban, ngành, địa phương nắm bắt kịp thời và đầy đủ những quy định của Luật, Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật và các văn quy phạm pháp luật có liên quan.
Bố trí đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác thi đua bảo đảm chất lượng và số lượng, để thực hiện tốt vai trò tham mưu tổ chức các phong trào thi đua và công tác khen thưởng; tăng cường các nguồn lực để bộ máy làm thi đua các cấp đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong thời gian tới.
Đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong thi đua, từ việc tiếp nhận hồ sơ khen thưởng, thẩm định hồ sơ khen thưởng đến việc thông báo kết quả khen thưởng hoàn toàn 100% điện tử và đảm bảo liên thông giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Phát huy vai trò của các ngành, các cấp, các đoàn thể và các kênh thông tin trong việc phát hiện các điển hình để khen thưởng. Chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan và cơ quan thông tin, truyền thông kịp thời nắm bắt dư luận và công khai các tập thể, cá nhân được đề nghị khen thưởng theo quy định.
Nâng cao chất lượng hoạt động của Hội đồng Thi đua - Khen thưởng và vai trò tham mưu của cơ quan chuyên trách công tác thi đua tại các bộ, ban, ngành, địa phương và tại các cơ quan, đơn vị trực thuộc.
Sáu là, đối với người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị và công chức, người làm công tác thi đua
Đối với người đứng đầu cơ quan, đơn vị:
Trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo công tác thi đua gắn với thực hiện chức năng nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị; phát động các phong trào thi đua thực hiện các nhiệm vụ được giao; kịp thời tôn vinh, khen thưởng tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua; có biện pháp, kế hoạch nhân rộng các điển hình tiên tiến; chỉ đạo công tác bình xét thi đua, khen thưởng theo đúng quy định của pháp luật.
Đối với công chức người làm công tác thi đua:
Tập trung nghiên cứu và nắm vững các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về thi đua; tích cực học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ về thi đua.
Thường xuyên nắm bắt tình hình công tác phong trào thi đua, công tác khen thưởng để kịp thời tham mưu với lãnh đạo cơ quan, đơn vị triển khai, kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết công tác thi đua đạt kết quả./.
ThS. Bùi Quang Đức, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Thanh tra,
Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương
