Các doanh nghiệp tôn mạ và ống thép đồng loạt lên tiếng sau đề xuất điều tra chống bán phá giá thép cuộn cán nóng nhập khẩu từ Trung Quốc | Trang Thông tin điện tử tổng hợp Thi đua

Chuyên đề

Các doanh nghiệp tôn mạ và ống thép đồng loạt lên tiếng sau đề xuất điều tra chống bán phá giá thép cuộn cán nóng nhập khẩu từ Trung Quốc

27/03/2024 - 13:15

Mới đây, 2 doanh nghiệp sản xuất thép cán nóng (HRC) tại Việt Nam bao gồm Tập đoàn Hòa Phát và Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh đã gửi hồ sơ đến Cục Phòng vệ thương mại đề nghị khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm HRC nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam.

Trước thông tin này, nhiều doanh nghiệp trong ngành sản xuất tôn mạ, ống thép đã bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về khả năng khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm HRC nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam.

Sản lượng sản xuất thép cán nóng trong nước chưa đáp ứng đủ nhu cầu

Thép cán nóng HRC là nguyên liệu chính để sản xuất các sản phẩm tôn thép mạ kẽm, mạ lạnh, mạ màu, ống thép, thép kết cấu và các sản phẩm thép khác được sử dụng trong nhiều ứng dụng của ngành xây dựng, cơ khí và các ngành công nghiệp khác.

Theo số liệu từ Báo cáo Hiệp hội Thép Việt Nam, nhu cầu tiêu thụ HRC của toàn Việt Nam hiện đang nằm trong khoảng 10 triệu tấn đến hơn 13 triệu tấn/năm, vừa phục vụ cho việc sản xuất thành phẩm, vừa dự trữ lượng hàng tồn kho cần thiết cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Tại Việt Nam, sản phẩm HRC chỉ được sản xuất bởi 2 doanh nghiệp, bao gồm Tập đoàn Hòa Phát và Công ty TNHH Gang Thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh. Tổng công suất thiết kế sản xuất HRC của 2 đơn vị này khoảng 8,2 triệu tấn/năm. Trong trường hợp cả Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh chạy tối đa công suất và chỉ bán nội địa, không xuất khẩu thì vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ HRC tại Việt Nam. Báo cáo của Hiệp hội thép Việt Nam tháng 12/2023 cũng cho thấy, sản lượng thép cán nóng Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh bán nội địa trong năm 2023 chỉ đạt 3,4 triệu tấn, được phân bổ cho các công ty sản xuất tôn mạ và ống thép. Vậy, cung trong nước chỉ đáp ứng được 30% nhu cầu. Hiện nay, các doanh nghiệp tôn mạ và ống thép phải nhập khẩu HRC từ các quốc gia khác nhau để đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng.

Không chỉ về sản lượng, về giá cả, Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh bán HRC cho các doanh nghiệp tôn mạ và ống thép Việt Nam với giá cao hơn giá các doanh nghiệp đi nhập khẩu HRC, từ 10 – 20 USD/tấn, cao điểm có thể chênh lệch tới 40 – 50 USD/tấn.

Dù giá bán cao nhưng Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh luôn trong tình trạng không đủ hàng để bán. Vì khi xuất khẩu sang một số thị trường như Hoa Kỳ và Mexico, các công ty tôn mạ và ống thép luôn ưu tiên sử dụng và chấp nhận phải mua giá cao sản phẩm HRC có nguồn gốc xuất xứ Việt Nam do Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh sản xuất để làm nguyên liệu sản xuất hàng xuất khẩu vào 2 thị trường này. Quan trọng hơn, sản lượng xuất khẩu sang 2 thị trường này chiếm tỷ trọng rất lớn trong tổng sản lượng xuất khẩu của các công ty tôn mạ và ống thép Việt Nam. Do vậy, Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh đang hưởng lợi rất lớn từ việc bán HRC cho các công ty tôn mạ và ống thép xuất khẩu sang 2 thị trường Hoa Kỳ và Mexico.

Chính vì không đủ nguồn cung thép cán nóng từ 2 công ty Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh, các doanh nghiệp ngành tôn mạ và ống thép Việt Nam buộc phải nhập khẩu từ nước ngoài. Đặc biệt, thực tế cho thấy tình trạng các công ty thành viên của Hòa Phát cũng phải nhập khẩu thép cán nóng từ nước ngoài, trong khi chính Hòa Phát đang sản xuất thép cán nóng. Điều này càng chứng minh rằng cung thép cán nóng trong nước đang thấp hơn nhu cầu thực tế rất nhiều.

Theo Báo cáo Hiệp hội Thép Việt Nam tháng 12/2023, ngành sản xuất HRC là một điểm sáng trong bức tranh kinh doanh ảm đạm của toàn ngành thép Việt Nam.Tình hình sản xuất và bán hàng HRC trong năm 2023 tăng trưởng lần lượt là 11,4% và 9,94% so với cùng kỳ năm 2022. Trong khi đó, tình hình sản xuất và bán hàng tôn mạ gần như không đổi, chỉ tăng so với cùng kỳ lần lượt là 1,4% và 2%, còn các mặt hàng thép khác như thép cán nguội, ống thép, thép xây dựng cả năm 2023 đều ghi nhận mức tăng trưởng âm so với cùng kỳ năm 2022.

Sản phẩm HRC từ Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam không bán phá giá và những hệ quả khó lường nếu khởi xướng điều tra chống bán phá giá sản phẩm HRC nhập khẩu từ Trung Quốc

Trong văn bản đồng thuận của tập thể 9 công ty tôn mạ và ống thép gồm: Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoa Sen, Công ty Cổ phần Thép TVP, Công ty Cổ phần Tôn Đông Á, Công ty Cổ phần Thép Nam Kim, Công ty Tôn Phương Nam, Công ty Cổ phần Tôn Pomina, Công ty Cổ phần Sản xuất Thép Vina One, Công ty Cổ phần Sản xuất Kinh doanh Thép Việt Nhật, và Công ty Cổ phần Kim khí Nam Hưng gửi đến các Cơ quan, cho biết đã thu thậpcác dữ liệu bao gồm: Giá bán nội địa của sản phẩm HRC tại thị trường Trung Quốc từ S&P Global trong giai đoạn 01/01/2023 – 31/12/2023; đơn giá xuất khẩu trung bình HRC từ Trung Quốc vào Việt Nam theo điều khoản CFR; ước tính giá xuất khẩu sau khi điều chỉnh về giá xuất khẩu tại xưởng sau khi trừ tất cả các loại chi phí có liên quan của sản phẩm HRC từ Trung Quốc vào Việt Nam.

Theo tính toán, biên độ phá giá chỉ 1,26% và đơn vị này cho rằng sản phẩm HRC từ Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam đang không bán phá giá.

Đối với việc thép HRC nhập khẩu gây ảnh hưởng đến sản xuất trong nước, tập thể 9 công ty tôn mạ và ống thép cho rằng không thể có thiệt hại, bởi Hòa Phát và Formosa đều đạt được sự tăng trưởng tốt về cả sản lượng sản xuất và sản lượng bán hàng trong giai đoạn 2019 – 2023.

Cụ thể, năm 2019, tổng lượng bán HRC do các công ty Việt Nam sản xuất đạt mức 4.095.490 tấn. Đến năm 2020, lượng bán đạt được sự tăng trưởng nhất định lên 4.287.458 tấn, tăng khoảng 4,68% so với cùng kỳ năm trước.

Sự tăng trưởng nhanh chóng và đột ngột trong lượng bán HRC do các công ty Việt Nam sản xuất diễn ra từ năm 2020 đến năm 2021, với lượng bán tăng mạnh từ 4.287.458 tấn trong năm 2020 lên 7.129.809 tấn trong năm 2021, tăng khoảng 66,28% so với năm trước.

Mặc dù không tăng vọt như giai đoạn trước, nhưng giai đoạn 2021 - 2022, lượng bán vẫn được duy trì ở mức cao và sau đó tiếp tục chứng kiến sự tăng trưởng khá mạnh mẽ trong giai đoạn 2022 – 2023 khi lượng bán HRC do các công ty Việt Nam sản xuất tăng từ 6.192.018 tấn trong năm 2022 lên 6.808.337 tấn trong năm 2023, tăng khoảng 9,94% so với cùng kỳ.

Như vậy, hoàn toàn không có thiệt hại của ngành sản xuất HRC tại Việt Nam khi lượng bán HRC do các công ty Việt Nam sản xuất tăng trưởng tốt trong giai đoạn 2019 – 2023. Theo Luật Quản lý Ngoại thương, Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh phải chứng minh được thiệt hại của ngành sản xuất HRC nội địa thì mới đủ điều kiện khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với HRC nhập khẩu. Như vậy, từ việc hoàn toàn không có thiệt hại của ngành sản xuất HRC tại Việt Nam, có thể khẳng định chắc chắn không có căn cứ pháp lý để khởi xướng điều tra chống bán phá giá HRC nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam.

Các doanh nghiệp cho rằng HRC là nguyên liệu chính để sản xuất các sản phẩm tôn thép mạ kẽm, mạ lạnh, mạ màu, ống thép, các sản phẩm thép khác được sử dụng trong nhiều ứng dụng của ngành xây dựng, cơ khí và các ngành công nghiệp khác. Bất kỳ diễn biến bất lợi nào xảy ra với nguồn nguyên liệu HRC cũng có thể gây ra ảnh hưởng cực kỳ trầm trọng đến toàn ngành thép.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp còn quan ngại rằng các ngành nông, lâm, thủy sản Việt Nam có thể đối mặt với khả năng bị trả đũa thương mại từ Trung Quốc nếu Việt Nam áp thuế chống bán phá giá đối với HRC nhập khẩu từ Trung Quốc.

“Việc áp thuế phòng vệ thương mại hoặc xây dựng bất kỳ rào cản thuế quan nào khác đối với HRC nhập khẩu đều làm giảm khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ và ống thép nội địa, gây ảnh hưởng cực kỳ tiêu cực và trầm trọng đối với công ăn việc làm của hàng chục nghìn người lao động và gia đình sau lưng họ, và chắc chắn nền kinh tế Việt Nam sẽ không thể phát triển nếu ngành thép lâm nguy”, văn bản nhấn mạnh.