TĐKT - Ngành Than Việt Nam là ngành công nghiệp đầu tiên của đất nước ta với lịch sử hơn 180 năm khai thác. Trên hành trình phát triển, ngành than và vùng Mỏ Quảng Ninh luôn phát huy sức mạnh nội lực “Kỷ luật và đồng tâm”.
Nhiều tập thể, cán bộ, công nhân TKV đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba
Khi đất nước hoàn toàn thống nhất, Đảng và Nhà nước có điều kiện quan tâm nhiều hơn đến ngành Than. Ngày 10/10/1994 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định thành lập Tổng Công ty Than Việt Nam, nay là Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) ngày nay.
Từ đây, nội lực trong công nhân vùng mỏ và ngành Than được phát huy, tạo ra sự chuyển biến liên tục về năng suất lao động, sản lượng khai thác và hiệu quả kinh doanh. TKV đã trở thành một tập đoàn kinh tế vững mạnh. Đặc biệt, trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, TKV đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ khai thác hiện đại vào sản xuất. Cùng với cơ giới hóa, tự động hóa khai thác hầm lò, các mỏ lộ thiên của Tập đoàn cũng được đầu tư ô tô, thiết bị vận tải có tải trọng lên đến 130 tấn, liên thông để tạo ra các mỏ công suất lớn và từng bước băng tải hóa công tác vận chuyển. Nhờ đó, sản lượng than khai thác tăng nhanh, sẵn sàng đáp ứng đủ nguồn năng lượng cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Với trình độ kỹ thuật, công nghệ đạt mức tiên tiến hiện nay, sản lượng than sản xuất hàng năm của TKV đạt trên 40 triệu tấn, tăng gấp 7 lần so với năm thành lập (1996). Năng suất lao động giai đoạn 2015 - 2020 tăng bình quân 12%/năm. Tổng doanh thu TKV đạt 613,9 ngàn tỷ đồng, tăng bình quân 7,9%/năm. Tổng lợi nhuận trước thuế đạt 17,9 ngàn tỷ đồng, bình quân 3,6 ngàn tỷ đồng/năm. Nộp ngân sách Nhà nước đạt 84,5 ngàn tỷ đồng, bình quân 16,9 ngàn tỷ đồng/năm. Tốc độ tăng tiền lương bình quân 9,2%/năm. Tổng sản lượng khai thác toàn ngành từ 2011 - 2020 đạt 435,445 triệu tấn. Qua đó, khẳng định vị trí vững vàng của TKV sẵn sàng đáp ứng đủ nguồn năng lượng cho sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.
Bên cạnh lĩnh vực chủ lực là than, TKV đã phát triển các lĩnh khác như: Khoáng sản, điện, vật liệu nổ công nghiệp… Đáng chú ý, giai đoạn 10 năm 2010 - 2020, cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ của các đơn vị khối khoáng sản theo hướng tăng cường chế biến sâu, nâng cao giá trị gia tăng và hiệu quả kinh tế với một loạt nhà máy chế biến kim loại màu hiện đại gồm: Đồng, chì, kẽm, thiếc, gang thép, cromit và các kim loại khác. Trong đó, tại Lào Cai, mỗi năm, Tổ hợp đồng sản xuất trên 11 nghìn tấn đồng tấm, cùng các sản phẩm vàng, bạc đi kèm… Ngoài ra, mỗi năm TKV sản xuất 11 nghìn tấn kẽm thỏi, 180 nghìn tấn phôi thép…
Đặc biệt, TKV đã triển khai thành công hai dự án khai thác bauxite tại địa bàn chiến lược Tây Nguyên đặt nền móng cho nền công nghiệp mới của Việt Nam, đó là ngành công nghiệp chế biến alumin - nhôm. Hiện, 2 nhà máy sản xuất Alumin đang vận hành ổn định, vượt công suất thiết kế với tổng sản lượng alumin bình quân mỗi năm trên 1,3 triệu tấn.
Cùng với sự thay đổi từng ngày của vùng Mỏ, của ngành than, vai trò và vị thế của 80 nghìn lao động, thợ mỏ TKV đã bước sang một trang mới.
So với 85 năm trước đây, người thợ mỏ hôm nay đã ngẩng cao đầu với sức khỏe tốt, tri thức tốt, có đời sống vật chất, tinh thần lành mạnh, luôn sáng tạo trong lao động, dám đương đầu với thử thách, vượt khó đi lên. Trình độ mọi mặt từ nhận thức đến tư duy hành động đều nhạy bén, chuẩn chỉ hơn; trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tay nghề có chuyển biến lớn do được học hành, đào tạo bài bản.
Ngày nay, đông đảo công nhân mỏ đã có trình độ trung cấp, cao đẳng, đại học, thạc sĩ, tiến sĩ... Công nhân ở các vị trí sản xuất từ hầm lò đến tầng than, xưởng máy... đã làm chủ được những xe máy, thiết bị hiện đại của các nước có nền công nghiệp khai thác than hàng đầu thế giới. Những ô tô trọng tải lớn 90 - 100 tấn chở đất đá và than trên vỉa chạy an toàn suốt ngày đêm dưới bàn tay của thợ mỏ Việt Nam, hoặc điều khiển những dàn chống thủy lực, những thiết bị đào chống lò, khấu than hiện đại trong hầm mỏ không còn là chuyện xa lạ của thợ lò Việt Nam nữa. Đây chính là nguồn nhân lực "vừa hồng, vừa chuyên" cho sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa TKV trong thời kỳ đổi mới và hội nhập.
Phát huy truyền thống “Kỷ luật và đồng tâm”, Tập đoàn đang tiếp tục thực hiện trí thức hóa đội ngũ công nhân, tăng cường sự phấn đấu để trung thành với nghề, với ngành gắn với thực hiện hiệu quả việc học tập và làm theo Bác. Từ năm 2020, ngành Than - Khoáng sản Việt Nam đã phát động và nhân rộng phong trào xây dựng hình ảnh “Người thợ mỏ - Người chiến sĩ” trong thời đại mới. Phong trào này được xem là điểm nhấn, là dấu ấn của ngành Than nói riêng và Quảng Ninh nói chung trong chiến lược xây dựng và nâng tầm vị thế của người thợ mỏ ngành Than trong thời đại mới. Đến nay, toàn ngành đã xây dựng và vinh danh được trên 4.000 tấm gương “Người thợ mỏ - Người chiến sĩ”.
Thợ mỏ ngành Than đã biến truyền thống “Kỷ luật - đồng tâm” thành sức mạnh nội tại vượt qua những cam go, thách thức để phát triển. Đó là những giai đoạn sản xuất đình đốn, than tồn kho tăng cao, thiên tai, lũ lụt thiệt hại sản xuất hàng nghìn tỷ đồng; là những giai đoạn toàn Tập đoàn quyết liệt thực hiện tái cơ cấu, tinh giản lao động.
Đặc biệt, giai đoạn 2 năm 2020 và 2021 là minh chứng rõ nét hơn nữa cho tinh thần đoàn kết và truyền thống “Kỷ luật - Đồng tâm” của người thợ mỏ. Trong bối cảnh đại dịch Covid -19 liên tiếp bùng phát, TKV đã chủ động và linh hoạt thích ứng, nỗ lực, sáng tạo vượt lên khó khăn để hoàn thành tốt “nhiệm vụ kép” theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ: Chống dịch đi đôi với phát triển kinh tế. TKV là một trong số rất ít các Tập đoàn, Tổng công ty Nhà nước có tốc độ tăng trưởng cao so với cùng kỳ.
9 tháng đầu năm 2021, tốc độ tăng trưởng bình quân của TKV đạt từ 5 - 8%. Trong đó, than sạch sản xuất: 30,4 triệu tấn, tăng 4%. Sản xuất đồng tấm: 10,5 ngàn tấn, tăng 7%, tiêu thụ đồng tấm: 10,5 ngàn tấn, tăng 23% so cùng kỳ năm 2020. Doanh thu ước đạt 96,1 ngàn tỷ đồng; lợi nhuận ước đạt 2 ngàn tỷ đồng; nộp ngân sách đạt 13,2 ngàn tỷ đồng, tăng 5% so với cùng kỳ năm trước. TKV đã ủng hộ 230 tỷ đồng cho Quỹ vắc xin phòng, chống Covid-19 của Chính phủ và ủng hộ công tác phòng, chống dịch bệnh của các địa phương.
Với Quảng Ninh, ngành Than là ngành kinh tế trọng điểm của tỉnh. Cán bộ, công nhân, người lao động ngành Than là máu thịt của tỉnh Quảng Ninh. Văn hóa công nhân mỏ kết tinh từ truyền thống “Kỷ luật và đồng tâm” cũng chính là một trong những thành tố hợp thành văn hóa của vùng Mỏ.
Mối quan hệ tương hỗ, chặt chẽ của Quảng Ninh và ngành Than xuất phát từ những yêu cầu thiết thực từ cả hai phía. Về phía Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam - đó là yêu cầu phát triển sản xuất, kinh doanh, giải quyết việc làm, nâng cao đời sống công nhân. Đối với tỉnh Quảng Ninh - đó là yêu cầu nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội; nâng cao vai trò lãnh đạo, quản lý của cấp ủy, chính quyền đối với lĩnh vực tài nguyên, môi trường, phục vụ mục tiêu phát triển chung của tỉnh. Từ đó, tỉnh Quảng Ninh luôn xác định ngành Than là đối tác chiến lược, đóng góp lớn cho tỉnh về ngân sách, giải quyết việc làm và các vấn đề xã hội.
Từ quan điểm, nhận thức trên, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam và tỉnh Quảng Ninh đã chung sức thực hiện tốt chương trình, nhiệm vụ công tác chung, thông qua đó giải quyết được nhiều vấn đề trong quản lý tài nguyên than; bảo vệ môi trường; giải quyết việc làm và chăm lo đời sống vật chất tinh thần cho công nhân mỏ; đảm bảo công tác an sinh xã hội, xây dựng nông thôn mới... Có thể nói là thành tựu về mọi mặt của tỉnh Quảng Ninh trong những năm qua luôn có vai trò đóng góp quan trọng của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam.
Và ngược lại, tỉnh Quảng Ninh luôn đồng hành cao nhất, hỗ trợ tối đa giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong sản xuất, kinh doanh của ngành Than, để TKV phát triển bền vững, vừa đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và quan trọng nhất là ổn định việc làm, thu nhập và bảo đảm đời sống lao động cho trên 80.000 lao động trên địa bàn. Đồng hành cùng ngành Than vượt qua những giai đoạn khó khăn, tỉnh Quảng Ninh đã có nhiều cơ chế tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, quan trọng nhất là giải quyết kịp thời các thủ tục gia hạn giấy phép khai thác; các sở, ngành liên quan đẩy nhanh thủ tục hành chính, tạo điều kiện cho TKV.
Tỉnh Quảng Ninh cũng luôn ủng hộ, đồng thuận và mong muốn Chính phủ, các bộ, ngành trung ương tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho ngành Than để phát triển sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu than và đóng góp vào ngân sách Nhà nước; quan tâm, có cơ chế cụ thể để ngành Than xây dựng nhà ở cho người lao động theo hướng hình thành các “làng mỏ”, giúp cho gia đình mỗi người thợ mỏ dù ở miền quê nào cũng an tâm gắn bó với vùng mỏ Quảng Ninh. Cùng với đó, ủng hộ TKV khai thác, sử dụng hợp lý nguồn đất đá thải mỏ để làm vật liệu san lấp mặt bằng các dự án, công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh theo mô hình kinh tế tuần hoàn, vừa giảm thiểu diện tích bãi thải mỏ, hạn chế các tác động tới môi trường, đảm bảo cảnh quan khu vực, tiết kiệm nguồn tài nguyên khoáng sản.
Trải qua 85 năm, truyền thống “Kỷ luật và đồng tâm” được đúc kết từ ý chí kiên cường, triệt để cách mạng của công nhân vùng Mỏ Quảng Ninh đã phát triển thành giá trị nhân văn cao cả của ý chí và tình người ngành Than - Khoáng sản Việt Nam với Tổ quốc - giá trị tột đỉnh của văn hóa vùng Mỏ. Truyền thống và văn hóa này sẽ giúp ngành Than và tỉnh Quảng Ninh vượt qua mọi khó khăn, thử thách.
Trong giai đoạn tới, những khó khăn, thách thức của sự suy thoái kinh tế và khủng hoảng năng lượng thế giới; của điều kiện khai thác ngày càng xuống sâu và đi xa hơn; đòi hỏi đội ngũ công nhân mỏ giàu truyền thống cần có sự bứt phá mạnh mẽ để vượt lên chính mình, nâng cao năng suất lao động, giảm giá thành sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.
Với điểm tựa là truyền thống cách mạng hào hùng, với sức mạnh “Kỷ luật và đồng tâm”, thợ mỏ ngành Than - Khoáng sản sẽ tiếp tục gương mẫu, tiến lên, xứng đáng là một trụ cột vững chắc về an ninh năng lượng quốc gia. Văn hóa người vùng Than sẽ ngày càng lan tỏa, là sức mạnh nội sinh để TKV và Quảng Ninh vững bước trên hành trình phát triển bền vững.
Với những nỗ lực không ngừng, TKV đón nhận bằng công nhận Di tích cấp tỉnh “Trụ sở Công ty Pháp mỏ than Bắc Kỳ” của UBND tỉnh Quảng Ninh. Nhiều tập thể, cán bộ, công nhân TKV đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba; tặng cờ, bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp. UBND tỉnh Quảng Ninh tặng Bằng khen cho các tập thể có thành tích phòng, chống dịch và sản xuất, kinh doanh. TKV khen thưởng mục tiêu thi đua, năng suất kỷ lục, chăm lo đời sống người lao động cho các đơn vị và khen thưởng các cơ quan y tế của tỉnh trong công tác phối hợp phòng, chống dịch.
Hồng Thiết
