TĐKT - Bằng việc huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, anh Thao Văn Dia, Bí thư chi bộ kiêm Trưởng bản Mùa Xuân, xã Sơn Thủy, huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh Hóa đã giúp người Mông nơi đây xây dựng đời sống văn hóa mới. Hủ tục lạc hậu dần được đẩy lùi, đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào được cải thiện đáng kể.
Anh Thao Văn Dia, Bí thư chi bộ kiêm Trưởng bản Mùa Xuân báo cáo tại Đại hội Thi đua yêu nước tỉnh Thanh Hóa lần thứ X, giai đoạn 2020 - 2025.
Cũng như phần lớn các bản vùng cao khác, cuộc sống của đồng bào người Mông ở huyện Quan Sơn trước đây gặp rất nhiều khó khăn. Một trong những nguyên nhân chính là do bà con bị trói buộc bởi những phong tục, tập quán lạc hậu như: Hiện tượng tảo hôn, hôn nhân cận huyết; tục thách cưới cao, tổ chức tiệc cưới linh đình; tục mổ nhiều trâu để làm ma cho người chết; tục để xác người chết trong nhà nhiều ngày rồi mới đưa đi an táng; tập quán thả rông gia súc, đốt rừng làm nương rẫy…
Những hủ tục đó đã ăn sâu trong suy nghĩ, thói quen của đồng bào, làm cho đời sống nhiều hộ gia đình vốn đã khó khăn lại càng khó khăn, nghèo đói hơn. Vì vậy, để loại bỏ những hủ tục ra khỏi đời sống của người dân vùng cao là việc làm không hề đơn giản.
Được nhân dân tín nhiệm bầu làm Bí thư chi bộ kiêm Trưởng bản, nhận thức được rằng đẩy lùi hủ tục là vấn đề then chốt để mở đường phát triển kinh tế - xã hội ở một bản vùng cao nghèo khó như bản Mùa Xuân, anh Thao Văn Dia cùng với tập thể chi ủy, ban quản lý bản đã tập trung vào nhiệm vụ tổ chức cho nhân dân xây dựng đời sống văn hóa mới, trọng tâm là vận động người dân cải tạo những phong tục, tập quán lạc hậu. “Để làm được điều đó, tôi nhận thấy rằng cần phải phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, tạo được sự đồng thuận của nhân dân và vai trò gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên tại cơ sở.” - anh Thao Văn Dia chia sẻ.
Xác định vấn đề cốt lõi là nâng cao nhận thức của nhân dân, anh đặc biệt coi trọng công tác tuyên truyền, vận động; ngoài ra, tranh thủ sự ủng hộ và nêu cao vai trò của cán bộ, đảng viên, già làng, trưởng bản, người uy tín trong bản, trong dòng họ… Anh cho biết: “Tâm lý của phần đông đồng bào dân tộc Mông là chỉ tin vào những điều “mắt thấy, tai nghe”. Do đó, những việc làm gương mẫu của cán bộ, đảng viên, già làng, trưởng bản, người uy tín trong bản, trong dòng họ đối với việc xóa bỏ tập quán lạc hậu, xây dựng văn hóa mới sẽ có giá trị thuyết phục to lớn trong vận động bà con làm theo.”
Nghĩ là làm, anh mạnh dạn đề xuất thành lập tổ tuyên truyền xóa bỏ các hủ tục lạc hậu của bản và xung phong nhận nhiệm vụ tổ trưởng. Các thành viên trong tổ bao gồm ban quản lý bản, chi hội trưởng chi hội phụ nữ, bí thư chi đoàn thanh niên, chi hội trưởng chi hội nông dân, cựu chiến binh. Đối với từng hủ tục, anh cùng các thành viên trong tổ đã tìm hiểu, xác định nguyên nhân và tìm ra phương hướng khắc phục cụ thể.
Tổ tập trung vào việc phát huy vai trò của những già làng, trưởng dòng họ, những người có uy tín trong cộng đồng; nêu cao tinh thần tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên. Tổ phân công cho từng thành viên trực tiếp phụ trách các nhóm hộ cụ thể, thường xuyên đến thăm hỏi, trò chuyện, tạo mối quan hệ thân tình với từng hộ gia đình, qua đó, tuyên truyền về tác hại, hệ lụy của các hủ tục đối với đời sống người dân.
Đồng thời, ban quản lý bản đã xây dựng được quy ước phù hợp với tình hình thực tế của bản và lấy ý kiến nhân dân trong các buổi sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Nội dung không thể thiếu trong những bản quy ước đó là: Không được thả rông gia súc, không nuôi nhốt gia súc dưới sàn nhà sàn; ăn sạch, ở sạch; không đốt nương làm rẫy, không sinh con thứ ba, không để xảy ra tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết; không thách cưới cao, không tổ chức tiệc cưới linh đình; không mổ nhiều trâu, bò để làm ma cho người chết; không để xác người chết trong nhà nhiều ngày rồi mới đưa đi an táng…
Anh Thao Văn Dia (ngoài cùng bên trái) tới tận nhà để tuyên truyền, vận động các hộ dân tham gia bảo vệ an ninh trật tự và xóa bỏ các hủ tục lạc hậu
Với sự cố gắng nỗ lực của trưởng bản Thao Văn Dia, chi ủy, ban quản lý bản, tổ tuyên truyền, cùng với ý chí vươn lên của chính người dân, đến nay, 100% các hộ dân trong bản đã có chuồng nuôi gia súc bảo đảm hợp vệ sinh. Khi ốm đau, bệnh tật, bà con đã đưa người ốm đi khám, điều trị tại các cơ sở y tế. Trong toàn bản, đến cuối năm 2020, 100% các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ đều thực hiện tốt chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình; tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết đã được chấm dứt hoàn toàn; 100% trẻ em trong độ tuổi đều được đến trường. Bà con tổ chức tang ma gọn nhẹ, không tốn kém. Việc canh tác lúa nước 2 vụ/năm đã được thực hiện nhằm góp phần chấm dứt việc đốt rừng làm nương rẫy. Nhiều hộ đã khai hoang mở rộng diện tích ruộng để canh tác lúa nước; nhiều diện tích đất hoang hóa đã được chuyển đổi sang trồng rừng và trồng cây ăn quả… Người dân luôn tin tưởng và một lòng theo Đảng.
Có được những kết quả trên, Thao Văn Dia chia sẻ, anh rất vui vì đã góp một phần công sức nhỏ bé đẩy lùi các hủ tục lạc hậu; mong muốn của bà con và của anh đã thành hiện thực.
Bản Mùa Xuân hôm nay tuy đã có nhiều tiến bộ nhưng do xuất phát điểm thấp nên đời sống của bà con vẫn còn gặp khó khăn về nhiều mặt: Đường giao thông chưa được đầu tư xây dựng kiên cố; chưa có điện lưới quốc gia; hệ thống cơ sở vật chất phục vụ cho giáo dục và y tế còn thiếu và đã xuống cấp, khiến cho việc tiếp cận với các dịch vụ xã hội cơ bản của bà con nơi đây gặp vô vàn những khó khăn. Trình độ dân trí còn thấp, kiến thức làm ăn của bà con còn hạn chế, việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất chưa được chú trọng dẫn đến năng suất và sản lượng cây trồng vật nuôi chưa cao.
Trưởng bản Thao Văn Dia mong các cấp có thẩm quyền sớm quan tâm đầu tư về cơ sở hạ tầng, cụ thể là kéo điện lưới quốc gia về bản, hỗ trợ làm đường từ bản Ché Lầu đi bản Mùa Xuân, Xía Nọi và bản Khà (xã Sơn Thủy) để người dân có nhiều cơ hội hơn nữa trong việc phát triển về mọi mặt.
Phương Thanh
