Kế thừa truyền thống chống giặc ngoại xâm anh hùng của ông cha cách đây từ hai thế kỷ với chiến thằng Rạch Gầm - Xoài Mút do Long Nhượng tướng quân Nguyễn Huệ lãnh đạo, doanh nhân cựu chiến binh Trần Đỗ Liêm đã lãnh đạo Hợp tác xã Rạch Gầm phát triển, đã và đang ghi những dấu ấn đẹp trong sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước. Tròn 4 thập kỷ hoạt động, Rạch Gầm đã trở thành một trong những Hợp tác xã vận tải đường thủy nội địa lớn mạnh nhất cả nước, một đơn vị Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, hai lần được vinh danh “Sản phẩm chất lượng Quốc gia”.
Những dấu ấn đẹp trong phát triển kinh tế tập thể
Hợp tác xã (HTX) Rạch Gầm được thành lập từ năm 1979 trên vùng sông nước Mỹ Tho - Tiền Giang. Ra đời ngay vào những ngày tháng hào hùng của cuộc chiến bảo vệ biên giới Tây Nam (1979 - 1981), chỉ hai tháng sau khi thành lập, HTX đã điều hàng trăm chuyến ghe đi vận tải sơ tán nhân dân, vận chuyển bộ đội, quân trang, quân dụng phục vụ cuộc chiến. Cũng trong giai đoạn này, những người mở đường của HTX Rạch Gầm đã vận chuyển hàng ngàn tấn gạo, mía giống sang thủ đô Campuchia, giúp nhân dân nước bạn khôi phục kinh tế sau khi đánh tan bọn diệt chủng Pôn Pốt.
Bước sang giai đoạn 1980 - 1989, đơn vị đã vận chuyển hàng triệu tấn lúa, gạo theo kế hoạch từ các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long về cung cấp cho thành phố Hồ Chí Minh và chuyển lên tàu biển ra điều hòa lương thực ngoài miền Bắc; vận chuyển hàng trăm ngàn tấn cát, đá, xi măng từ Đồng Nai, Sông Bé, An Giang về xây dựng các công trình của tỉnh. Từ năm 1987, khi chế độ bao cấp được xóa bỏ, ngoài kế hoạch vận chuyển được giao, HTX chủ động tìm kiếm nguồn nhiên liệu, vật tư duy trì hoạt động theo mô hình do mình tự xây dựng lên, củng cố lòng tin, tự đứng vững và phát triển trong khi hàng loạt HTX khác tan rã gần hết.
Đồng hành cùng đất nước bước sang thời kỳ đổi mới, lãnh đạo HTX đã tìm hiểu, nắm bắt cơ chế thị trường, tự xây dựng bản điều lệ của riêng mình phù hợp với chính sách mới, tổ chức lại bộ máy quản lý, phân nhóm công việc, giao khoán..., đi trước chiếm lĩnh, mở rộng thị trường, thu phục trọn lòng tin của khách hàng trong toàn khu vực. Đi trước một bước, xây dựng Điều lệ HTX ngay từ khi Luật HTX còn chưa được định hình, Rạch Gầm đã khắc họa rõ nét hình ảnh người lính tiên phong trên mặt trận phát triển kinh tế HTX, tạo tiền đề cho sự ra đời của Luật HTX vào năm 1997.
Người đứng đầu HTX dám nghĩ, dám làm những điều chưa từng có tiền lệ, bước vào thời kỳ kinh tế thị trường (1997 - 2006), HTX Rạch Gầm đã nhanh chóng hoàn chỉnh mô hình kiểu mới, phù hợp với kinh tế thị trường và sự phát triển của kinh tế đất nước; HTX đã đạt bước phát triển vượt bậc (cứ sau 5 năm tăng gấp 2 lần các chỉ tiêu cơ bản). Không chỉ tạo dựng chỗ đứng vững chắc cho mình trên thương trường, HTX Rạch Gầm vào thời điểm ấy còn là minh chứng rõ nét, khẳng định cho mệnh đề - kinh tế HTX kiểu mới hoàn toàn có thể phát triển bền vững trong kinh tế thị trường. Do đó, khi Ban Kinh tế Trung ương,Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam tổng kết đã đánh giá “Rạch Gầm là một mô hình đổi mới thành công, là điển hình tiên tiến được nhiều HTX đến học tập kinh nghiệm tổ chức quản lý”.
Vững bước hội nhập
Có thể nói mỗi bước tiến của HTX Rạch Gầm luôn đồng hành cùng mỗi giai đoạn phát triển của đất nước. Song cái hơn của Rạch Gầm so với các đơn vị kinh tế HTX khác là luôn nghĩ trước, đi trước, đến trước một bước. HTX Rạch Gầm lại tiếp tục đi đầu xây dựng thương hiệu mạnh, đăng ký sở hữu nhãn hiệu độc quyền trong nước và quốc tế, quản lý theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 9001 - 2015 (năm 2006); mở rộng đầu tư, thay đổi kết cấu đội tàu từ vỏ gỗ sang vỏ sắt, tăng gấp 2 lần tổng trọng tải, trẻ hóa hầu hết đội tàu xuống 6 - 7 tuổi.
Từ khi đất nước gia nhập WTO, HTX đã “ngồi nhà đón khách” sẵn sàng đáp ứng nhu cầu vận chuyển ngày càng cao không chỉ của khách hàng trong nước, mà cả nhà đầu tư nước ngoài vào, với khối lượng hàng hóa tập trung lớn như: Gạo xuất khẩu, nguyên liệu thức ăn chăn nuôi, mật rỉ đường, xăng dầu... Đặc biệt, năm 2013, 2014, Rạch Gầm đã chinh phục một đỉnh cao phát triển mới khi được Thủ tướng Chính phủ vinh danh Giải thưởng Chất lượng Quốc gia, trong khi hiếm có HTX nào đến thời điểm hiện nay đạt được giải thưởng này.
Với tư duy nhạy bén, đón đầu xu thế phát triển của Người đứng đầu ban lãnh đạo - doanh nhân Trần Đỗ Liêm, HTX Rạch Gầm tuổi 40 đã và vẫn dẫn đầu cả nước trong ngành vận tải thủy nội địa chuyên nghiệp về quy mô, tổng trọng tải đội tàu, khối lượng, sản lượng vận tải, doanh thu và lực lượng lao động tay nghề cao.
Tính đến thời điểm hiện nay, HTX có tổng tài sản cố định 600 tỷ đồng; vốn đăng ký 450 tỷ đồng; có 125 chiếc tàu, sà lan; với tổng trọng tải gần 90.500 tấn, công suất 51.000 CV; có tổng số 755 cán bộ, thuyền viên (thuyền, máy trưởng quốc gia, thủy thủ), công nhân, nhân viên; sở hữu 1 nhà máy, 1 xưởng đóng sửa tàu, sà lan có thể đóng tàu sông chở container trọng tải tới 2.800 tấn, công suất 1.000 CV; nhiều máy móc thiết bị như cần cẩu, máy đào, ô tô ben, xe con chở khách du lịch,... 5 trạm xăng dầu, 1 tổng kho trữ lượng 500.000 lít; 2 bãi cung cấp cát đá, vật liệu xây dựng; 1 văn phòng làm việc và một số cơ sở kinh doanh khác; thường được kiểm toán độc lập hàng năm. Mỗi năm, sản lượng vận tải trung bình đạt gần 3.000.000 tấn hàng, hơn 450.000.000 tấn.km; có thể đóng mới trên 10 sà lan; sửa chữa, bảo dưỡng từ 100 - 120 sà lan; cung ứng 5 triệu lít xăng dầu; đạt tổng doanh thu trên 300 tỷ đồng.
Thành viên HTX xuất thân là chủ ghe buôn bán nhỏ, người lái, thủy thủ ghe ở vùng quê hẻo lánh. Qua 40 năm tham gia HTX Rạch Gầm nay họ đã trở thành các ông (bà) chủ cổ đông, có giá trị vốn góp từ 2 đến hơn chục tỷ đồng, có nhà xây khang trang trong thành phố, có con cháu tốt nghiệp đại học, cao đẳng, có cuộc sống vật chất đầy đủ, tinh thần phong phú.
Không chỉ làm giàu cho bản thân, đơn vị mình, gần 800 cán bộ, thành viên, người lao động HTX Rạch Gầm từng ngày miệt mài lao động, sáng tạo, cống hiến, đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Tiền Giang, khu vực Nam Bộ, sự phồn vinh của đất nước; đồng thời luôn quan tâm, chia sẻ với cộng đồng, xã hội nhiều giá trị vật chất và tinh thần. Xuyên suốt chặng đường phát triển, thông qua những hoạt động mang đậm ý nghĩa nhân văn cao cả, mỗi năm HTX dành từ 100 triệu đồng trở lên để hỗ trợ: Xây dựng nhà tình nghĩa, tình thương; phụng dưỡng Mẹ Việt Nam anh hùng; tặng quà gia đình thương binh, liệt sĩ, cựu thanh niên xung phong; hỗ trợ các tổ chức xã hội; sửa chữa trường học; tài trợ học bổng, sách vở cho học sinh, sinh viên nghèo; tài trợ, giúp đỡ giới trẻ sáng tác văn học, nghệ thuật;... HTX Rạch Gầm đã luôn dành phần thu nhập của mình san sẻ với người dân tỉnh Tiền Giang và nhiều địa phương khác thực hiện công tác an sinh xã hội.
Sẽ là thiếu sót khi nói về HTX Rạch Gầm lại không nói tới “Người thuyền trưởng đã cầm lái con tàu Rạch Gầm” 40 năm qua, đó là Doanh nhân Việt Nam tiêu biểu, Chiến sĩ thi đua toàn quốc: Trần Đỗ Liêm.
Ông Liêm sinh ra trên quê lúa Thái Bình; rời trường cấp III phổ thông, ông tham gia vào đội ngũ Thanh niên xung phong chống Mỹ cứu nước, gần 5 năm chiến đấu liên tục trên Đường Hồ Chí Minh lịch sử đầy “mưa bom bão đạn”…, cho đến khi ký kết Hiệp định Pari, sức khỏe giảm sút, ông được trở về hậu phương vào học trường Hàng Hải. Đất nước hòa bình thống nhất, có thêm kiến thức chuyên môn nghề sông nước, ông lại xung phong vào Tiền Giang - vùng đất mới trù phú, nơi có dòng sông Cửu Long hùng vĩ và thơ mộng mới trải qua chiến tranh tàn phá.
Sự nghiệp quản lý kinh doanh ngành vận tải thủy bắt đầu từ khi ông được giao viết phương án xây dựng và phát triền HTX Vận tải đường sông Rạch Gầm, rồi trực tiếp tổ chức thành lập quản lý nó với tư cách Phó Chủ nhiệm từ ngày 21 tháng 4 năm 1979. Sau đó 3 năm, ông tiếp nhận chức Quyền chủ nhiệm, rồi Chủ nhiệm, rồi Chủ tich HĐQT cho đến ngày hôm nay.
Có thể nói mọi sáng kiến, sáng tạo, đổi mới trong quản lý vận hành để có một HTX Rạch Gầm mạnh mẽ, nổi tiếng cả nước như ngày hôm nay đều gắn liền với con người có tâm, có tầm, có ý chí đã rất được người dân vùng sông nước Tiền Giang tin tưởng, quý mến, giao phó tài sản công lao của mình, để cùng ông đồng hành kinh doanh phát triển suốt chặng đường dài gần một nửa thế kỷ.
Trời không phụ người, người không phụ kẻ có công, cùng với thành công của HTX, ông cũng là người thành đạt trên thương trường đầy chông gai, thử thách. Và người cầm quân Trần Đỗ Liêm đã nhận được nhiều danh hiệu quý giá của nhà nước như: Huân chương Kháng chiến, Huân chương Lao động hạng Nhất, Nhì, Ba; cùng rất nhiều danh hiệu cao quý giá khác. Ông đã trở thành người của công chúng khi nào không biết khi ông còn là nhà báo, nhà thơ, diễn giả nổi tiếng cả nước với cả chục cuốn sách, hàng trăm bài tham luận, bài báo đã in, xuất bản.
Sau 4 thập kỷ, hoàn toàn có thể khẳng định, HTX Rạch Gầm đã kế thừa xứng đáng truyền thống chống giặc ngoại xâm anh hùng của ông cha cách đây hơn hai thế kỷ (chiến thắng Rạch Gầm - Xoài Mút của Nguyễn Huệ - Quang Trung) và phát triển xứng tầm đơn vị Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, hai lần được vinh danh Giải thưởng Chất lượng Quốc gia, hiện nay vẫn thẳng tiến đi lên cùng đất nước, như lời thơ của doanh nhân Trần Đỗ Liêm - Chủ tịch HĐQT HTX, kiêm Chủ tịch Hội Vận tải thủy nội địa Việt Nam:
“Rạch Gầm - Xoài Mút anh hùng giữ nước
Rạch Gầm nay anh hùng xây dựng non sông
Vẻ vang truyền thống Lạc Việt, Lạc Hồng.”
