BTĐKT - Hoạt động xuất nhập khẩu ngày càng sôi động, quy mô lớn và ẩn chứa nhiều nguy cơ vi phạm đã đặt ra áp lực không nhỏ lên lực lượng hải quan. Trước tình hình đó, Chi cục Hải quan khu vực VI (Lạng Sơn) đã chủ động, quyết liệt khẳng định vai trò của mình như một lực lượng tuyến đầu trong thực thi quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) tại các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh. Đơn vị này triển khai đồng bộ các biện pháp quản lý, kiểm tra, giám sát và phân tích rủi ro, qua đó kịp thời phát hiện, xử lý nhiều vụ vi phạm. Những nỗ lực ấy không chỉ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, doanh nghiệp (DN) và người tiêu dùng mà còn giữ vững kỷ cương pháp luật trong hoạt động xuất nhập khẩu (XNK).
Hải quan khu vực VI kiểm tra hàng hóa tại địa bàn Lạng Sơn
Lạng Sơn có vị trí chiến lược trong giao thương quốc tế với hệ thống cửa khẩu đường bộ và đường sắt trọng điểm, cùng lưu lượng hàng hóa XNK, quá cảnh lớn và đa dạng. Bởi vậy, thực thi quyền SHTT trong hoạt động XNK được xác định là khâu then chốt để phòng, chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền, gian lận thương mại, qua đó bảo vệ môi trường kinh doanh lành mạnh tại địa phương.
Thực hiện Quyết định số 527/QĐ-UBND ngày 31/3/2020 của UBND tỉnh Lạng Sơn phê duyệt Đề án triển khai Chiến lược SHTT đến năm 2030, Chi cục Hải quan khu vực VI đã chủ động xây dựng kế hoạch hành động, tăng cường kiểm tra và giám sát hải quan đối với các mặt hàng, tuyến đường, địa bàn có nguy cơ cao về xâm phạm quyền SHTT. Song song với đó, đơn vị đẩy mạnh áp dụng quản lý rủi ro; thu thập và phân tích thông tin nghiệp vụ; đồng thời phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng như quản lý thị trường, công an, bộ đội biên phòng trong trao đổi thông tin, kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về SHTT trong lĩnh vực XNK cũng được chú trọng, góp phần nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của cộng đồng doanh nghiệp.
Ông Ngô Văn Dũng, Phó Trưởng phòng Nghiệp vụ, Chi cục Hải quan khu vực VI, nhấn mạnh: “Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp, công tác thực thi quyền SHTT trong hoạt động XNK trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn đã đạt nhiều kết quả tích cực.” Số liệu thống kê giai đoạn 2020 - 2025 cho thấy Chi cục Hải quan khu vực VI đã phát hiện và xử lý 45 vụ vi phạm về SHTT, liên quan chủ yếu đến các mặt hàng như giày dép, túi xách, quần áo giả mạo những nhãn hiệu nổi tiếng (Nike, Adidas, Chanel, Gucci, Burberry, Puma…). Tổng số tiền xử phạt các vụ vi phạm lên tới hơn 6 tỷ đồng. Đáng chú ý, nhiều vụ việc được phát hiện, xử lý trong các đợt cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, xâm phạm quyền SHTT và giả mạo xuất xứ, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả răn đe, phòng ngừa các hành vi vi phạm.
Tuy nhiên, ông Ngô Văn Dũng cũng thẳng thắn nhìn nhận công tác thực thi quyền SHTT tại các cửa khẩu Lạng Sơn vẫn còn không ít khó khăn, thách thức. Hiện nay, các đối tượng vi phạm sử dụng ngày càng nhiều thủ đoạn tinh vi. Hàng hóa xâm phạm quyền SHTT thường bị chia nhỏ, trà trộn vào những lô hàng trị giá thấp, khiến việc phát hiện bằng phương pháp kiểm tra thông thường gặp rất nhiều trở ngại. Bên cạnh đó, việc áp dụng quản lý rủi ro – với tỷ lệ lớn hàng hóa XNK được miễn kiểm tra thực tế – cũng đặt ra thách thức cho cơ quan chức năng. Nhiều trường hợp, chủ hàng không khai báo hoặc khai báo không đầy đủ thông tin về nhãn hiệu được bảo hộ, gây khó khăn trong việc phát hiện hành vi vi phạm. Ngoài ra, sự phối hợp từ phía các chủ thể quyền SHTT vẫn còn hạn chế. Không ít trường hợp cơ quan Hải quan liên hệ xác minh nhưng chủ sở hữu quyền không phản hồi hoặc phản hồi chậm, khiến thời gian xử lý vụ việc bị kéo dài.
Trước yêu cầu hội nhập sâu rộng, Chi cục Hải quan khu vực VI xác định sẽ tiếp tục nâng cao hiệu quả thực thi quyền SHTT bằng loạt giải pháp trọng tâm trong thời gian tới. Đơn vị chú trọng rà soát, kiến nghị hoàn thiện các cơ chế, chính sách pháp luật; đồng thời tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về pháp luật SHTT và kỹ năng nhận diện hàng hóa vi phạm cho đội ngũ cán bộ. Cùng với đó, Chi cục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và kết nối, chia sẻ dữ liệu với các cơ quan quản lý SHTT cũng như với các chủ thể quyền. Đặc biệt, công tác phối hợp liên ngành sẽ được tăng cường hơn nữa, phát huy vai trò của DN và các chủ thể quyền SHTT trong việc cung cấp thông tin, dấu hiệu vi phạm, nhằm kịp thời phát hiện, xử lý ngay từ cửa khẩu.
Thực thi hiệu quả quyền SHTT trong hoạt động XNK không chỉ là nhiệm vụ thường xuyên, mà còn mang ý nghĩa chiến lược đối với sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh Lạng Sơn. Với quyết tâm chính trị cao và cách làm phù hợp, Chi cục Hải quan khu vực VI tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt, góp phần xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, nâng cao năng lực cạnh tranh và uy tín quốc gia trong tiến trình hội nhập.
La Giang
