BTĐKT - Từ những sản phẩm đặc trưng vùng miền đến các mô hình du lịch nông thôn hấp dẫn, Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đã và đang trở thành điểm tựa quan trọng trong xây dựng nông thôn mới ở Thái Nguyên. Sau hơn 5 năm triển khai, OCOP không chỉ làm thay đổi diện mạo kinh tế nông thôn mà còn khơi dậy bản sắc văn hóa và tinh thần sáng tạo trong mỗi cộng đồng dân cư.
Khơi dậy tiềm năng địa phương, tạo giá trị mới cho nông thôn
Là tỉnh trung du miền núi phía Bắc, Thái Nguyên có nhiều lợi thế về điều kiện tự nhiên, sản vật và truyền thống làng nghề. Nhận thức rõ OCOP là giải pháp trọng tâm phát triển kinh tế nông thôn, tỉnh đã sớm ban hành Đề án “Mỗi xã một sản phẩm” giai đoạn 2019 - 2025 cùng nhiều cơ chế hỗ trợ, hướng dẫn, kiểm tra, đánh giá thường xuyên.
Nhờ đó, đến nay toàn tỉnh có 561 sản phẩm OCOP, trong đó 10 sản phẩm đạt 5 sao cấp quốc gia (đứng thứ 3 cả nước), 113 sản phẩm đạt 4 sao. Toàn tỉnh có 323 chủ thể được công nhận, chủ yếu là hợp tác xã (chiếm hơn 68%), cùng các doanh nghiệp, tổ hợp tác và hộ sản xuất kinh doanh.
Những con số ấy cho thấy OCOP đã trở thành động lực phát triển mạnh mẽ ở vùng nông thôn. Nhiều sản phẩm đặc trưng của tỉnh như trà Tân Cương, chè La Bằng, mật ong rừng Võ Nhai, gạo Bao Thai Định Hóa, miến dong Phú Đô... không chỉ khẳng định thương hiệu tại thị trường trong nước mà còn vươn ra quốc tế.
Chương trình cũng góp phần đổi mới tư duy sản xuất của người dân, từ manh mún sang liên kết chuỗi giá trị. Các hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ và vừa đã chú trọng hơn đến tiêu chuẩn chất lượng, mẫu mã, bao bì, truy xuất nguồn gốc. Nhiều sản phẩm OCOP được ví như “đại sứ văn hóa” của địa phương, kể câu chuyện nhân văn về đất và người Thái Nguyên.
Quan trọng hơn, chương trình đã giúp tăng thu nhập cho người dân - trên 60% chủ thể OCOP có doanh thu tăng bình quân 17,6% mỗi năm; giá bán sản phẩm sau khi được công nhận tăng khoảng 12%. Sự lan tỏa đó đang biến OCOP trở thành hạt nhân thúc đẩy kinh tế nông thôn bền vững, góp phần quan trọng trong hành trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu của tỉnh.
Gắn OCOP với du lịch nông thôn - hướng đi bền vững cho tương lai
Song hành với OCOP, Thái Nguyên chú trọng phát triển du lịch nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới, coi đây là hướng đi mới để nâng cao giá trị sản phẩm, tạo sinh kế cho người dân.
Đồi chè Tân Cương là một điểm du lịch hấp dẫn thu hút hàng nghìn khách du lịch đến tham quan tại Thái Nguyên
Đến nay, tỉnh có 19 điểm du lịch được công nhận, nhiều khu, điểm du lịch sinh thái, trải nghiệm nông nghiệp, làng nghề được hình thành và kết nối thành các tour, tuyến hấp dẫn. Du khách đến Thái Nguyên không chỉ được thưởng thức trà Tân Cương, ngắm hồ Núi Cốc mà còn được trải nghiệm hái chè, làm miến, nghe hát Then của người Tày, khám phá các di tích lịch sử và bản làng văn hóa.
Việc phát triển du lịch gắn với OCOP đã góp phần bảo tồn nghề truyền thống, bảo vệ môi trường và tạo việc làm tại chỗ cho người dân. Từ đó, diện mạo nông thôn ngày càng khởi sắc, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao rõ rệt.
Tuy nhiên, Thái Nguyên cũng thẳng thắn nhìn nhận một số hạn chế: Công tác truyền thông còn yếu, sản phẩm tăng nhanh nhưng chưa thật bền vững, hoạt động xúc tiến thương mại còn manh mún, nguồn nhân lực du lịch còn thiếu và yếu.
Trên cơ sở đó, giai đoạn 2026 - 2030, tỉnh đề ra 5 mục tiêu trọng tâm: Phát triển thêm ít nhất 150 sản phẩm OCOP mới đạt từ 3 sao trở lên; nâng cấp 55% sản phẩm hiện có, phát triển thêm ít nhất 5 sản phẩm 5 sao quốc gia; tăng tỷ lệ hợp tác xã, doanh nghiệp tham gia OCOP lên trên 90%; phấn đấu 35% chủ thể xây dựng được chuỗi giá trị OCOP xanh, kinh tế tuần hoàn; trên 80% chủ thể OCOP tham gia các kênh bán hàng hiện đại, thương mại điện tử.
Cùng với đó, Thái Nguyên sẽ đẩy mạnh quy hoạch phát triển du lịch nông thôn theo hướng chuyên nghiệp - bền vững, gắn với chuyển đổi số, nông nghiệp sinh thái và kinh tế xanh. Tỉnh cũng ưu tiên đào tạo nguồn nhân lực du lịch, đầu tư hạ tầng, phục dựng làng nghề truyền thống và nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của OCOP trong phát triển nông thôn mới.
Với những kết quả đã đạt được, Thái Nguyên đang khẳng định vị thế địa phương đi đầu vùng trung du miền núi phía Bắc trong triển khai Chương trình OCOP và phát triển du lịch nông thôn. Từ những sản phẩm mang hồn quê đến mô hình du lịch cộng đồng, mỗi địa phương đang góp phần dựng nên bức tranh nông thôn mới năng động, sáng tạo và đậm đà bản sắc.
OCOP không chỉ là câu chuyện kinh tế mà còn là câu chuyện về con người, về khát vọng vươn lên từ chính làng quê mình. Khi những sản phẩm nông thôn mang thương hiệu Thái Nguyên tiếp tục tỏa sáng trên thị trường trong và ngoài nước, đó cũng là minh chứng cho hiệu quả của tư duy đổi mới, tinh thần thi đua và sức mạnh cộng đồng - nền tảng vững chắc để tỉnh tiến bước trên con đường xây dựng nông thôn mới hiện đại, văn minh và thịnh vượng.
Minh Phương
