BTĐKT - “Đơn vị cơ sở trong quân đội là đơn vị cấp lữ đoàn, trung đoàn và tương đương trở xuống, thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu (không bao gồm các đơn vị thuộc các học viện, nhà trường, cơ sở đào tạo)” (1). Đây là lực lượng nòng cốt, trực tiếp cụ thể hóa các chức năng, nhiệm vụ của quân đội. Công tác thi đua, khen thưởng ở đơn vị cơ sở trong quân đội có vai trò rất quan trọng; là “đòn bẩy”, thôi thúc cán bộ, chiến sĩ quyết tâm hoàn thành thắng lợi chức trách, nhiệm vụ trong mọi tình huống, góp phần xây dựng Quân đội thực sự là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu tin cậy, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân.
Thời gian qua, cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì và cơ quan chức năng các cấp trong toàn quân, nhất là ở đơn vị cơ sở đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn tiến hành công tác thi đua, khen thưởng. Công tác thi đua, khen thưởng đã tạo sức lan tỏa sâu rộng; cổ vũ, động viên cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở khắc phục khó khăn, gian khổ hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu: “Công tác thi đua, khen thưởng và phong trào thi đua quyết thắng của Quân đội…, tạo sự lan tỏa sâu rộng, cổ vũ, động viên cán bộ, đảng viên, chiến sĩ toàn quân khắc phục khó khăn, gian khổ hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ”(2).
Song bên cạnh đó, công tác thi đua, khen thưởng ở đơn vị cơ sở trong quân đội vẫn còn những tồn tại, hạn chế nhất định so với yêu cầu ngày càng cao và sự phát triển mới của nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của quân đội. Những tồn tại, hạn chế nổi bật là: “Nhận thức về thi đua chưa được quán triệt đầy đủ; phong trào thi đua có thời điểm còn mang tính hình thức, rập khuôn, “chồng lấn”; nội dung, chỉ tiêu thi đua còn chung chung, chưa cụ thể hóa sát đặc điểm, nhiệm vụ đơn vị; công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý hoạt động thi đua chưa chặt chẽ, chưa hướng vào thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị...”(3).
Đất nước ta chuẩn bị bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, theo đó, phong trào thi đua yêu nước phải được đẩy mạnh nhằm khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; nhiệm vụ của quân đội nói chung và đơn vị cơ sở trong quân đội nói riêng, nhất là nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu có sự phát triển mới và yêu cầu ngày càng cao: “Tăng cường huấn luyện đêm, huấn luyện cơ động, huấn luyện cường độ cao trong mọi điều kiện, sát với đối tượng và phương án tác chiến”(4). Trong khi đó, một trong những điểm mới của Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 là “đẩy mạnh phong trào thi đua hướng về cơ sở” và “bổ sung nhiều đối tượng khen thưởng cá nhân, tập thể ở cơ sở”. Đáp ứng yêu cầu trên, đòi hỏi phải tiến hành đồng bộ, hiệu quả các mặt công tác, trong đó có công tác thi đua, khen thưởng ở đơn vị cơ sở trong quân đội.
Để nâng cao hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng ở đơn vị cơ sở trong quân đội hiện nay cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp sau:
Thứ nhất, thường xuyên giáo dục, xây dựng động cơ, quyết tâm thi đua đúng đắn cho cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở trong quân đội hiên nay
Đây là giải pháp quan trọng trong định hướng hành động cho cán bộ, chiến sĩ thực hiện tốt các nội dung, chỉ tiêu thi đua ở đơn vị cơ sở. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Tư tưởng đúng thì hành động mới khỏi sai lạc và mới làm tròn nhiệm vụ cách mạng được”(5). Thực tiễn cho thấy, chỉ khi nào và ở đâu, mọi cán bộ, chiến sĩ có động cơ, quyết tâm thi đua đúng đắn thì khi đó và ở đơn vị đó sẽ có phong trào thi đua sôi nổi, có sức lan tỏa rộng khắp.
Thực hiện tốt giải pháp trên, các đơn vị cơ sở tập trung giáo dục về vị trí, vai trò, mục đích, sự cần thiết phải tiến hành công tác thi đua, khen thưởng; quan điểm, chính sách, quy định của Đảng, Nhà nước, của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về thi đua, khen thưởng, nhất là những nội dung cốt lõi và điểm mới ở Nghị quyết số 44-NQ/TW, ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022; Chỉ thị số 507-CT/QUTW, ngày 28/7/2014 của Quân ủy Trung ương về “Tiếp tục đổi mới công tác thi đua, khen thưởng trong Quân đội nhân dân Việt Nam” và Thông tư số 118/2023/TT-BQP, ngày 22/12/2023 của Bộ Quốc phòng về “Quy định và hướng dẫn thi đua, khen thưởng trong Quân đội nhân dân Việt Nam”. Giáo dục về nội dung, chỉ tiêu, yêu cầu; thuận lợi, khó khăn trong thực hiện nội dung, chỉ tiêu, yêu cầu phong trào thi đua ở đơn vị, nhất là những tồn tại, hạn chế thường xảy ra như: Ganh đua, cục bộ, chạy theo thành tích, thiếu trung thực...
Trên cơ sở đó, các đơn vị cơ sở xây dựng động cơ đúng thi đua đúng đắn cho cán bộ, chiến sĩ. Việc giáo dục, xây dựng động cơ thi đua đúng đắn cho cán bộ, chiến sĩ phải tiến hành thường xuyên, liên tục, mọi lúc, mọi nơi; bảo đảm cả chiều sâu và bề rộng của phong trào thi đua ở đơn vị cơ sở. Cần kết hợp, vận dụng sáng tạo, linh hoạt nhiều nội dung, hình thức để giáo dục, xây dựng động cơ thi đua đúng đắn cho cán bộ, chiên sĩ, đảm bảo phong phú, sinh động và hiệu quả cao.
Thứ hai, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn của cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì, hội đồng (tổ) thi đua - khen thưởng và cơ quan chính trị đối với công tác thi đua, khen thưởng ở đơn vị cơ sở trong quân đội hiện nay .
Đây là giải pháp quan trọng nhằm bảo đảm cho mọi hoạt động của công tác thi đua, khen thưởng ở đơn vị cơ sở được thực hiện theo đúng định hướng chính trị. Thực hiện tốt giải pháp trên, các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì, hội đồng (tổ) thi đua - khen thưởng và cơ quan chính trị phải xác định lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn tiến hành công tác thi đua, khen thưởng là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng hàng đầu. Thường xuyên nghiên cứu, nắm chắc, cụ thể hóa hiệu quả quan điểm, chính sách, quy định của Đảng, Nhà nước, của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về thi đua, khen thưởng, nhất là những điểm mới về thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình đã được quy định ở Thông tư số 118/2023/TT-BQP, ngày 22/12/2023 của Bộ Quốc phòng về “Quy định và hướng dẫn thi đua, khen thưởng trong Quân đội nhân dân Việt Nam”. Nâng cao chất lượng xây dựng nghị quyết, kế hoạch của cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì; tham mưu, đề xuất, tư vấn và quy định, hướng dẫn của hội đồng (tổ) thi đua - khen thưởng, cơ quan chính trị; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát gắn với sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm kịp thời đối với tiến hành công tác thi đua, khen thưởng. Đồng thời, kiên quyết khắc phục biểu hiện “khoán trắng”, “chống lấn” thi đua, hình thức, thành tích, ganh đua, cục bộ, thiếu trung thực… trong công tác thi đua, khen thưởng ở đơn vị.
Thứ ba, thường xuyên quan tâm, chăm lo, phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua ở đơn vị cơ sở trong quân đội hiện nay.
Đây là giải pháp nòng cốt, thể hiện tính nghệ thuật của cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì trong lãnh đạo, chỉ đạo tiến hành công tác thi đua, khen thưởng ở đơn vị cơ sở. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Lấy gương tốt trong quần chúng nhân dân và cán bộ, đảng viên để giáo dục lẫn nhau còn là phương pháp lấy quần chúng giáo dục quần chúng rất sinh động và có sức thuyết phục rất lớn”(6). Theo đó, các đơn vị cơ sở phải thường xuyên tuyên truyền, giáo dục cho các tổ chức, lực lượng nhận thức rõ tầm quan trọng, sự cần thiết phải thường xuyên quan tâm, chăm lo, phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua đối với nâng cao hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng. Nắm chắc và thực hiện đồng bộ, hiệu quả các khâu phát hiện, bồi dưỡng, nhân điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua ở đơn vị, nhất là quy định về số lượng lựa chọn để bồi dưỡng; nội dung, hình thức, yêu cầu bồi dưỡng; hình thức nhân điển hình tiên tiến ở cấp đơn vị cơ sở theo Hướng dẫn số 2326/HD-CT, ngày 03/12/2020 của Tổng cục Chính trị về “Công tác xây dựng, nhân điển hình tiến tiến trong Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021 - 2025”. Trong đó, chú trọng lựa chọn những tập thể, cá nhân trực tiếp thực hiện nhiệm vụ quan trọng, ở nơi khó khăn, gian khổ, trên những địa bàn trọng điểm, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; bồi dưỡng nhận thức, ý chí quyết tâm, xây dựng động cơ thi đua đúng đắn; ứng dụng mạnh mẽ thành tựu khoa học - công nghệ để nhân rộng điển hình tiến tiến. Kiên quyết khắc phục, loại bỏ biểu hiện chưa đúng trong phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng điển hình tiên tiến như: áp đặt, quá cầu toàn, khắt khe; thổi phồng thành tích, thiếu trung thực; thụ động, ỷ lại; thoả mãn, công thần, kiêu ngạo…
Thứ tư, kết hợp chặt chẽ thi đua thường xuyên với thi đua theo đợt ở đơn vị cơ sở trong quân đội hiện nay.
Thực hiện tốt giải pháp trên sẽ góp phần trực tiếp duy trì, phát triển liên tục và tạo ra những đỉnh cao mới của phong trào thi đua trong những thời gian nhất định ở đơn vị cơ sở. Ngược lại, nếu chúng ta không thực hiện tốt giải pháp trên sẽ dễ dẫn đến “chồng lấn”, tạo tâm lý nhàm chán, thiếu tích cực trong thi đua. Theo đó, các đơn vị cơ sở phải nắm chắc tình hình thi đua thường xuyên để tạo thời cơ, thời điểm phát động thi đua theo chuyên đề, đột kích, cao điểm. Xác định chủ đề, nội dung, chỉ tiêu thi đua theo đợt phải hướng vào duy trì, đẩy mạnh không khí thi đua thường xuyên, tạo động lực mạnh mẽ thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của đơn vị. Kịp thời thông báo, tuyên truyền, phổ biến cách làm hay, sáng tạo; động viên, cổ vũ cán bộ, chiến sĩ trực tiếp thực hiện nhiệm vụ quan trọng, khó khăn, gian khổ trong đợt thi đua. Kịp thời tổ chức sơ kết, tổng kết, khen thưởng ngay cho tập thể, cá nhân đạt thành tích xuất sắc trong đợt thi đua. Khắc phục tình trạng phát động thi đua theo đợt “chồng lấn” với các phong trào thi đua khác, góp phần thu hút, khơi dậy, phát huy mạnh mẽ sức lực, trí tuệ của cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở.
Thứ năm, phát huy sức mạnh tổng hợp trong tiến hành công tác thi đua, khen thưởng ở đơn vị cơ sở trong quân đội hiện nay
Thực hiện hiệu quả giải pháp trên, ngoài phát huy vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì, hội (tổ) đồng thi đua - khen thưởng, cơ quan chính trị, còn phải phát huy tốt vai trò của đội ngũ cán bộ, đảng viên, tổ chức quần chúng, hội đồng quân nhân trong đơn vị và sự tham gia của các lực lượng có liên quan ở ngoài đơn vị. Trước hết, đội ngũ cán bộ, đảng viên phát huy tốt vai trò tiền phong, gương mẫu cả nhận thức và hành động, nhất là trong tuyên truyền, tập hợp, giúp đỡ quần chúng thực hiện nội dung, chỉ tiêu, yêu cầu phong trào thi đua. Tổ chức quần chúng tích cực tuyên truyền, giáo dục, tập hợp, khơi dậy, phát huy tính xung kích, sáng tạo của quần chúng trong phong trào thi đua, nhất là thực hiện nền nếp, hiệu quả việc phân tích, đánh giá, xem xét, đề nghị, công nhận danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng hằng năm. Hội đồng quân nhân cụ thể hóa hiệu quả phương châm “quân nhân biết, quân nhân bàn, quân nhân làm, quân nhân kiểm tra, quân nhân giám sát” trong tiến hành công tác thi đua, khen thưởng ở đơn vị. Ngoài ra, cùng với việc đề nghị, đảm bảo kịp thời cơ sở vật chất, kinh phí, các đơn vị cơ sở cần phối hợp, huy động sự tham gia của cấp ủy, chính quyền địa phương, đơn vị kết nghĩa và các cơ quan thông tấn, báo chí tiến hành hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng.
Công tác thi đua, khen thưởng ở đơn vị cơ sở trong quân đội là “đòn bẩy”, thôi thúc cán bộ, chiến sĩ quyết tâm hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ. Trước tình hình mới, để nâng cao hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng, các đơn vị cơ sở trong toàn quân cần thực hiện đồng bộ, linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả các giải pháp trên. Có như vậy, công tác thi đua, khen thưởng ở đơn vị cơ sở mới thực sự là “đòn bẩy”, thôi thúc cán bộ, chiến sĩ “tăng tốc” thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 - 2025, góp phần đưa đất nước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc./.
Thượng tá, ThS Nguyễn Xuân Tú - Trung tá, ThS Phạm Ngọc Hưng
Ghi chú:
(1) Bộ Quốc phòng, “Thông tư Quy định về đối tượng, tiêu chuẩn đào tạo cán bộ Quân đội nhân dân Việt Nam”, Hà Nội, 2023, tr.2.
(2) Tổng cục Chính trị, “Tài liệu học tập, quán triệt Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 – 2025” (Dùng cho quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sĩ, công nhân, viên chức quốc phòng trong toàn quân), Nxb Quân đội nhân daann, Hà Nội, 2020, tr.13.
(3) Hà Long, “Nâng cao chất lượng thi đua, khen thưởng trong Quân đội”, Quân đội nhân dân điện tử, ngày 29/6/2024.
(4) Đại tướng Phan Văn Giang, “Phát huy truyền thống anh hùng, xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam tinh, gọn, mạnh trong thời kỳ mới”, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2023, tr.630.
(5) Hồ Chí Minh Toàn tập, “Lời ghi ở trang đầu quyển sổ vàng của Trường Nguyễn Ái Quốc Trung ương”, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tập 6, tr.208.
(6) Hồ Chí Minh Toàn tập, “Ý kiến về việc làm và xuất bản loại sách “người tốt, việc tốt”, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tập 15, tr.665.
