TĐKT - Ngày 27/12, tại Hà Nội, Tổng cục Hải quan tổ chức họp báo chuyên đề về kết quả và các giải pháp trong công tác đấu tranh chống gian lận xuất xứ hàng xuất khẩu.
Cục trưởng Cục kiểm tra sau thông quan (KTSTQ) Nguyễn Tiến Lộc cho biết, trong xu hướng hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, Việt Nam đã ký kết nhiều hiệp định thương mại ưu đãi thuế quan (FTA) với các nước trên thế giới.
Các hiệp định thương mại quan trọng như hiệp định quan hệ thương mại Việt Nam – Hoa Kỳ; hiệp định thương mại Việt Nam – EU đã tạo ra lợi thế cạnh tranh rất lớn cho Việt Nam, góp phần thu hút đầu tư FDI từ nước ngoài. Tuy nhiên, các hiệp định này cũng đặt ra nhiều thách thức đối với cơ quan quản lý, đó là đảm bảo tạo môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư nước ngoài nhưng phải kịp thời ngăn chặn các hành vi gian lận, lợi dụng chính sách thông thoáng của Nhà nước Việt Nam.
Họp báo chuyên đề về kết quả các giải pháp trong công tác đấu tranh chống gian lận xuất xứ hàng hóa xuất khẩu
Trong thời gian qua, để lợi dụng ưu đãi thuế quan của Việt Nam được hưởng đối với các nước ký kết hiệp định, đã nổi lên vấn đề lợi dụng xuất xứ Việt Nam để được hưởng ưu đãi đối với các hàng hóa xuất khẩu.
Trước đây, cơ quan Hải quan chủ yếu tập trung kiểm tra, ngăn chặn gian lận xuất xứ đối với hàng hóa nhập khẩu trong thông quan cũng như sau thông quan.
Tuy nhiên từ giữa năm 2018 đến nay, cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc xảy ra, trong đó Hoa Kỳ đang áp thuế cao lên nhiều dòng hàng có xuất xứ từ Trung Quốc, cơ quan Hải quan đã tập trung nghiên cứu những phương thức, rủi ro về gian lận giả mạo xuất xứ, lấy xuất xứ của Việt Nam để xuất khẩu hàng hóa vào thị trường Mỹ, EU.
Qua nghiên cứu các quy định của Nhà nước Việt Nam về xuất xứ và các điều kiện tiêu chuẩn xác định hàng hóa xuất xứ Việt Nam, nghiên cứu hoạt động xuất nhập khẩu của một số doanh nghiệp, trước mắt Cục KTSTQ tập trung vào hàng hóa Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Mỹ và dự đoán rủi ro thời điểm giữa năm 2018 khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung xảy ra, chính phủ Mỹ áp đặt các mức thuế lên hàng hóa có xuất xứ từ Trung Quốc.
Qua công tác thu thập, phân tích thông tin, thấy nổi lên một số doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu vào thị trường Mỹ tăng đột biến, cơ quan hải quan đã thống kê sơ bộ được 19 nhóm mặt hàng có nguy cơ gian lận về xuất xứ. Từ đó lập danh sách các doanh nghiệp có rủi ro về gian lận, giả mạo xuất xứ trong phạm vi toàn quốc để tiến hành kiểm tra. Giai đoạn 1, Cục KTSTQ tiến hành làm mẫu để tổng kết kinh nghiệm, sau đó, giai đoạn 2 sẽ mở rộng chỉ đạo lực lượng kiểm tra sau thông quan toàn quốc tiến hành kiểm tra để kịp thời ngăn chặn hành vi gian lận này.
Cục KTSTQ đã kiểm tra 9 doanh nghiệp và chỉ đạo 9 Cục hải quan tỉnh, thành phố kiểm tra 24 doanh nghiệp.
Kết quả: Công ty TNHH xe đạp Excel là công ty có 100% vốn đầu tư nước ngoài từ Trung Quốc, thành lập năm 2018. Công ty thực hiện lắp ráp xe đạp, xe đạp điện xuất khẩu. Qua kiểm tra đã phát hiện: Công ty nhập khẩu 100% linh kiện xe đạp, xe đạp điện, xe lướt điện từ Trung Quốc về Việt Nam để lắp ráp đơn giản ở giai đoạn cuối cùng thành sản phẩm xe đạp, xe đạp điện, xe lướt điện hoàn chỉnh. Các linh kiện nhập khẩu về Việt Nam không trải qua bất kỳ công đoạn gia công sản xuất nào khác và xuất khẩu từ Việt Nam sang Hoa Kỳ lấy nguồn gốc xuất xứ Việt Nam để được hưởng thuế nhập khẩu ưu đãi do chính phủ Hoa Kỳ dành cho Việt Nam.
Đối chiếu quy định tại điều 6 thông tư 05/2018/TT-BCT ngày 3/4/2018 Quy định về xuất xứ hàng hóa và điều 9 nghị định 31/2018/NĐ-CP ngày 3/8/2018 quy định chi tiết Luật quản lý ngoại thương về xuất xứ hàng hóa thì các sản phẩm của công ty không đủ tiêu chí để xác định là hàng hóa có xuất xứ Việt Nam. Công ty đã thừa nhận hành vi vi phạm của mình.
Tổng cục Hải quan (TCHQ) đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với hình thức phạt tiền và xử phạt bổ sung tịch thu toàn bộ tang vật là sản phẩm hoàn chỉnh, các bán thành phẩm và các linh kiện chưa xuất khẩu đang lưu trong kho của công ty.
Trong quá trình kiểm tra còn phát hiện công ty đã thực hiện các thủ tục gian dối để được cơ quan có thẩm quyền (VCCI chi nhánh TP Hồ Chí Minh) cấp giấy chứng nhận xuất xứ Việt Nam (C/O Form B). Ngày 11/11/2019, Tổng cục Hải quan đã có công văn gửi VCCI chi nhánh TP Hồ Chí Minh yêu cầu thu hồi giấy chứng nhận xuất xứ này. VCCI đã thu hồi giấy chứng nhận xuất xứ này.
Để xử lý hành vi vi phạm của doanh nghiệp theo đúng quy định của pháp luật, vì đây là hành vi vi phạm mới có nhiều tình tiết phức tạp chưa có tiền lệ, Cục KTSTQ đã có nhiều buổi làm việc với Viện kiểm sát nhân dân tối cao và đã nhận được ý kiến từ Viện, trong đó thống nhất quan điểm với TCHQ về xác định hành vi vi phạm của công ty cũng như các thức xử phạt chính, xử phạt bổ sung và kiến nghị Bộ Công thương thông báo các vi phạm của công ty đến các cơ quan tổ chức có liên quan.
Theo đó, ngày 16/12/2019, TCHQ đã có công văn số 7741/TCHQ-KTSTQ về việc thông báo vi phạm hành chính gửi Bộ Công thương (Cục XNK) kiến nghị Bộ công thương thông báo vi phạm của Công ty TNHH Xe đạp Excel đến các cơ quan, tổ chức có liên quan theo thẩm quyền. Tuy nhiên, đến nay TCHQ chưa nhận được phản hồi của Bộ Công thương.
Hồng Thiết
