TĐKT – 5 năm qua, nhờ sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt, sâu sắc của Ban Giám đốc Công an tỉnh và sự chủ động tích cực của các đơn vị nghiệp vụ, công an các huyện, thành phố, thị xã, lực lượng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Hải Dương đã chủ động tham mưu, đề xuất và tập trung triển khai quyết liệt, có hiệu quả Kế hoạch số 936/KH-CAT ngày 25/5/2016 về tăng cường các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội. Qua đó, đã kiềm chế, làm giảm rõ rệt số lượng vụ án giết người xảy ra do nguyên nhân xã hội, góp phần quan trọng vào công tác ổn định an ninh, trật tự địa bàn tỉnh Hải Dương.
Mối lo của toàn xã hội
Giết người do nguyên nhân xã hội chủ yếu xuất phát từ những nguyên nhân như là: Mâu thuẫn thù tức - những mâu thuẫn âm ỉ, kéo dài (mâu thuẫn trong nội bộ gia đình, về tranh chấp đất đai, nợ nần tiền bạc, về tình ái…); mâu thuẫn nhất thời (va chạm giao thông, xích mích trong uống rượu bia, từ lời nói, cử chỉ, thái độ…); do côn đồ càn quấy; do nạn nhân có lỗi, do mê tín, do bệnh lý tâm thần, loạn thần vì nghiện rượu bia, do ngáo đá hay cùng quẫn…
Theo thống kê, trên địa bàn tỉnh Hải Dương, trong giai đoạn (2014 - 2019) đã xảy ra 65 vụ giết người do nguyên nhân xã hội. Các vụ án giết người do nguyên nhân xã hội này xảy ra, đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình an ninh trật tự ở địa phương, gây dư luận không tốt trong quần chúng nhân dân. Nổi lên một số vụ có tính chất nghiêm trọng: Vụ giết người xảy ra ngày 07/5/2015 tại thôn Văn Thọ, xã Đại Đức, huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương, do mâu thuẫn trong sinh hoạt gia đình, đối tượng Nguyễn Văn Thắng đã dùng dao bầu đâm chết Nguyễn Văn Hảo; vụ giết người xảy ra ngày 14/11/2018 tại Cổng chợ Tân An, phường Bến Tắm, thị xã Chí Linh, do mẫu thuẫn tình ái, đối tượng Chu Văn Khoa đã sử dụng súng tự chế bắn và sử dụng dao đâm chết chị Đinh Thị Ngọc Ánh, sau đó dùng dao định tự tử; vụ giết người xảy ra ngày 27/7/2019 tại thôn Phú Đan, xã Ninh Thành, huyện Ninh Giang, do mâu thuẫn xã hội phát sinh, đối tượng Nguyễn Văn Trưởng và một số đối tượng đã đánh chết anh Nguyễn Xuân Sơn…
Công an Hình sự Hải Dương đang lấy lời khai của nghi phạm
Các biện pháp mang lại hiệu quả bước đầu
Từ năm 2016, Phòng Cảnh sát Hình sự đã tham mưu cho Công an tỉnh Hải Dương ký ban hành Kế hoạch 936/KH-CAT(PV11-PC45) về tăng cường các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội. Đồng thời, hàng năm tổ chức triển khai, tổng kết, đánh giá tình hình, kết quả, chỉ ra nguyên nhân và đề ra các giải pháp phòng ngừa, điều tra có hiệu quả loại tội phạm này.
Thực hiện Kế hoạch 936, cấp ủy Đảng, chính quyền, Ban chỉ đạo 138 các cấp đã tích cực chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể và quần chúng nhân dân tích cực tham gia triển khai thực hiện các biện pháp phòng, chống tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội. Trong đó, chú trọng đầu tiên là đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến pháp luật, nguyên nhân dẫn đến tội phạm giết người để quần chúng nhân dân nâng cao hiểu biết pháp luật, tích cực và tự giác tham gia phòng ngừa, ngăn chặn loại tội phạm này. Đáng chú ý, là hình thức tuyên truyền thông qua việc phối hợp với tòa án, viện kiểm sát, đưa một số vụ án giết người ra xét xử dứt điểm, xét xử lưu động; qua đó đã tạo ra sức răn đe phòng ngừa tội phạm giết người trong quần chúng nhân dân.
Cùng với đó là hình thức phối hợp với các cơ quan báo chí, phát thanh, truyền hình, thường xuyên đưa tin, bài, phóng sự về một số vụ án giết người do nguyên nhân xã hội; qua đó chỉ ra được những nguyên nhân dẫn đến hành vi phạm tội, hậu quả, tác hại của tội phạm gây ra với gia đình và xã hội, để mỗi người dân nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, kiềm chế bản thân khi xảy ra các mâu thuẫn trong đời sống sinh hoạt.
Bên cạnh đó, triển khai Kế hoạch 936, hàng năm, lực lượng công an cấp huyện, thành phố, thị xã trên địa bàn tỉnh Hải Dương đã tích cực phối hợp với các ban ngành, đoàn thể thực hiện nghiêm túc Kế hoạch số 1146/KH-UBND ngày 04/05/2017 của UBND tỉnh về việc nhân rộng mô hình can thiệp về phòng, chống bạo lực gia đình tại cộng đồng trên địa bàn tỉnh Hải Dương giai đoạn 2017- 2021. Xác định đây là một trong những kế hoạch quan trọng, có nhiều nội dung, biện pháp liên quan, kịp thời giải quyết nhiều mâu thuẫn gia đình, có tác động hiệu quả đến công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội.
Đồng thời, với việc xác định rõ, một trong những nguyên nhân dẫn đến không ít các vụ án giết người trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua đó là do các đối tượng đối tượng ngáo đá, đối tượng tâm thần kinh, đối tượng loạn thần do rượu hoặc các chất kích thích khác… gây ra, lực lượng Cảnh sát hình sự cùng với Công an các huyện thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh Hải Dương đã chủ động nắm tình hình, rà soát các đối tượng ngáo đá, đối tượng tâm thần kinh, loạn thần do rượu… có khả năng, điều kiện phạm tội giết người; từ đó áp dụng các biện pháp quản lý, phòng ngừa không để những người này có khả năng, điều kiện thực hiện hành vi phạm tội.
Để chủ động quản lý, phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý các trường hợp người bị mắc bệnh tâm thần, người sử dụng ma túy tổng hợp dẫn đến “ngáo đá” thực hiện hành vi phạm tội, các huyện, thành phố, thị xã đã tiến hành điều tra cơ bản đối với các đối tượng này; qua đó, cũng đã có những biện pháp quản lý, phòng ngừa, đấu tranh, triệt phá, loại bỏ nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh tội phạm.
Song song đó, công tác điều tra, khám phá các vụ án giết người được cơ quan Cảnh sát hình sự kịp thời làm rõ nội dung, tính chất của vụ án, nhanh chóng bắt giữ đối tượng gây án để xử lý nghiêm minh đúng người, đúng tội, không để oan sai, bỏ lọt tội phạm. Trong giai đoạn từ 2014 – 2019, tỷ lệ điều tra, khám phá các vụ án giết người do nguyên nhân xã hội đạt 100%, góp phần ổn định tình hình, định hướng kịp thời cho dư luận quần chúng.
Nhờ sự chỉ đạo quyết liệt, sâu sắc của Ban Giám đốc Công an tỉnh và sự chủ động tích cực của các đơn vị nghiệp vụ, công an các huyện, thành phố, thị xã và sự tham gia phối hợp tích cực của các ban, ngành, đoàn thể và nhân dân trong thực hiện kế hoạch phòng ngừa, đấu tranh có trọng tâm, trọng điểm, nên số lượng các vụ án giết người do nguyên nhân xã hội trên địa bàn tỉnh Hải Dương đến nay đã giảm xuống rõ rệt. Cụ thể: Năm 2016 (16 vụ); năm 2017 (10 vụ); năm 2018 (11 vụ), năm 2019 (11 vụ, trong đó không có vụ án giết người có tổ chức, băng ổ nhóm tội phạm thanh toán lẫn nhau, giải quyết mâu thuẫn, tranh giành địa bàn).
Chung tay thực hiện các biện pháp phòng ngừa, ngắn chặn tội phạm
Nhờ thực hiện hiệu quả Kế hoạch 936, đến nay, tỉnh Hải Dương đã kiềm chế phần nào số lượng các vụ giết người do nguyên nhân xã hội. Song, tình hình tội phạm hình sự giết người tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường, vẫn tiềm ẩn nguy cơ gia tăng nếu không có biện pháp quản lý, phòng ngừa hiệu quả, nhất là tình trạng giết người thân trong gia đình, giết người do đối tượng gây án bị bệnh tâm thần, đối tượng “ngáo đá”, đối tượng sử dụng rượu, bia thực hiện và tình trạng gây án do mâu thuẫn bột phát, nhất thời. Đối tượng có xu hướng trẻ hóa, tính chất mức độ và hậu quả của tội phạm ngày càng nghiêm trọng…
Dù kết quả điều tra các vụ án đã chỉ rõ nguyên nhân, điều kiện làm nảy sinh tội phạm giết người, nhưng hậu quả để lại thương tâm. Các thống kê, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, nếu phát hiện được sớm các mâu thuẫn thì vẫn có thể phòng ngừa, ngăn chặn được các vụ án mạng xảy ra. Song việc quản lý, phát hiện sớm cũng không thể khắc phục triệt để yếu tố bị động, bất ngờ của loại tội phạm này. Vì vậy, công tác phòng ngừa loại tội phạm này không chỉ là nhiệm vụ riêng của lực lượng công an, đòi hỏi phải có sự tham gia phối hợp tích cực của cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoạn thể ở địa phương trong: Giáo dục nhân cách cho giới trẻ; hạn chế tới mức thấp nhất việc phát tán, công khai các loại phim, ảnh trò chơi bạo lực; tăng cường tuyên truyền gương người tốt, việc tốt; ngăn chặn buôn bán, vận chuyển các loại hàng hóa nguy hiểm như dao, kiếm, chất cấm; tăng cường nắm bắt và kịp thời hòa giải các mâu thuẫn trong nhân dân...
Đặc biệt, để công tác phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả với loại tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội, trong thời gian tới, các đơn vị nghiệp vụ, công an các huyện, thành phố, thị xã cần nỗ lực hơn rất nhiều, tiếp tục tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các nội dung trong Kế hoạch 936.
Trong đó, tiếp tục tập trung tham mưu cho cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương triển khai đồng bộ các biện pháp tuyên truyền; phối hợp với cơ quan tòa án, viện kiểm sát tổ chức xét xử lưu động các vụ án giết người do nguyên nhân xã hội.
Công an các địa phương trong tỉnh tiếp tục bám sát địa bàn, sâu sát với quần chúng để thực hiện tốt công tác quản lý cư trú, kịp thời phát hiện giải quyết mâu thuẫn trong quần chúng nhân dân và những nguy cơ có thể dẫn đến xung đột, sử dụng bạo lực; rà soát, lập danh sách những người nghiện rượu nặng, những người có dấu hiệu tâm thần kinh không bình thường, ngáo đá... để phối hợp với gia đình quản lý chặt chẽ hoặc đưa vào cơ sở y tế chữa bệnh kịp thời.
Lực lượng Cảnh sát hình sự tiếp tục tăng cường thực hiện tốt công tác nghiệp vụ cơ bản, nắm chắc số đối tượng có biểu hiện phạm tội, nhất là số đối tượng côn đồ, hung hãn, số đối tượng nghi sử dung các loại vũ khí, có biểu hiện tham gia các băng ổ nhóm thực hiện hành vi đam thuê, chém mướn. Bên cạnh đó, nắm chắc tình hình, quản lý tốt địa bàn để làm tốt công tác điều tra, xử lý tội phạm giết người một cách nhanh chóng và đảm bảo nghiêm minh. Đặc biệt, đẩy mạnh hơn hoạt động đấu tranh với các loại tội phạm và hành vi vi phạm pháp luật có liên quan đến tín dụng đen trên địa bàn tỉnh, vì đây là nguyên nhân dẫn đến nhiều vụ việc bạo lực, thanh toán lẫn nhau...
Đấu tranh, phòng ngừa, ngặn chặn các loại tội phạm giết người, hướng đến một xã hội ổn định, trật tự trị an, là một trong những nhiệm vụ hết sức nặng nề. Đây không phải là việc làm trong một sớm, một chiều, mà cần sự quyết tâm bền bỉ, chung tay của cả cộng đồng, xã hội và từng gia đình; cần tiếp tục thực hiện nghiêm túc, hiệu quả những biện pháp phòng ngừa sát với thực tiễn như Kế hoạch 936 trên địa bàn tỉnh Hải Dương./.
Trung tá Trần Hiệu
Đội trưởng Phòng Cảnh sát hình sự - Công an tỉnh Hải Dương
