TĐKT - Chiều 22/8, tại Hà Nội, Hội nghị lấy ý kiến góp ý dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 90/2014/NĐ-CP về Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật do Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (VHTTDL) tổ chức đã kết thúc với nhiều ý kiến thiết thực nhằm góp phần sửa đổi, khắc phục những bất cập trong quá trình xét tặng các Giải thưởng.

Vụ trưởng Vụ Thi đua, khen thưởng (Bộ VHTTDL) Phùng Huy Cẩn báo cáo công tác triển khai thực hiện xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi đã khẳng định: trong quá trình xét tặng Giải thưởng năm 2016, Bộ VHTTDL đã nỗ lực cao nhất nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng cho văn nghệ sĩ.

Đặc biệt, đối với các tác giả là những trường hợp đặc biệt, được đề nghị xét tặng Giải thưởng nhưng lại thiếu các giải thưởng, chứng nhận giải thưởng tại các cuộc thi, liên hoan…, theo Nghị định 90, Bộ VHTTDL đã có nhiều Tờ trình đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét và trình Chủ tịch nước xét tặng các Giải thưởng. Hội đồng cấp Nhà nước cũng đã thống nhất ý kiến đối với từng trường hợp xứng đáng được xét tặng Giải thưởng nhưng chưa đầy đủ các tiêu chí theo quy định. Những công việc này đã được Bộ VHTTDL thực hiện với trách nhiệm, tâm huyết và tình cảm trân trọng dành cho các văn nghệ sĩ.

Toàn cảnh hội nghị

Các ý kiến chỉ rõ, quá trình triển khai xét tặng Giải thưởng theo Nghị định 90 đã bộc lộ nhiều bất cập, cần sửa đổi. Vụ trưởng Vụ Thi đua, khen thưởng thẳng thắn: quy định phải có giải thưởng tại các cuộc thi, liên hoan, triển lãm là tiêu chuẩn để đánh giá giá trị đặc biệt xuất sắc cho tác phẩm, điều này chưa phù hợp với một số trường hợp. Cụ thể là những tác phẩm được sáng tác trong giai đoạn trước giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Những tác phẩm này mặc dù có giá trị đặc biệt xuất sắc về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật nhưng do giai đoạn này đất nước có chiến tranh, ít có các cuộc thi được tổ chức; hoặc do điều kiện khách quan nên không có các cuộc thi sáng tác về văn học, nghệ thuật hằng năm hoặc định kỳ đối với một số lĩnh vực…

Khắc phục những vướng mắc này, Bộ VHTTDL đã thành lập Ban soạn thảo, Tổ biên tập xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 90. Bộ VHTTDL đã nhận được nhiều ý kiến đề xuất sửa đổi tiêu chuẩn xét tặng Giải thưởng. Theo đó, nhiều đề nghị nên xem xét tác phẩm thiếu giải thưởng nhưng được sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ; tác phẩm trước 1993 nếu không có Giải thưởng thì xem xét về giá trị nghệ thuật và tư tưởng của tác phẩm.

Hội Nhạc sĩ Việt Nam kiến nghị, đối với những nhạc sĩ tiền bối, việc xét giải thưởng cần cẩn trọng, có lý, có tình, đặc biệt căn cứ vào những đóng góp cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc, đóng góp trong thời kỳ kháng chiến, tác phẩm có sức lan tỏa, không nhất thiết phải có giải vàng, giải A cho tác phẩm.

Về nội dung này, dự thảo Nghị định sửa đổi dự kiến bổ sung thêm tiêu chí “mở”: trường hợp tác phẩm, công trình thiếu giải thưởng thì phải được Hội đồng các cấp xem xét và đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Cũng theo ông Phùng Huy Cẩn, Nghị định 90 quy định hồ sơ đủ điều kiện, tiêu chuẩn xét tặng Giải thưởng phải được ít nhất 90% tổng số thành viên Hội đồng bỏ phiếu đồng ý. Tuy nhiên, tỉ lệ này quá cao. Với quy định như vậy, tại Hội đồng, các hồ sơ chỉ cần 2/15 thành viên không đồng ý là không đủ điều kiện trình Hội đồng Giải thưởng Nhà nước dù đạt 86,7%. Tại Hội đồng Giải thưởng Nhà nước, các hồ sơ chỉ cần 3/28 thành viên không đồng ý là không đủ điều kiện trình Thủ tướng Chính phủ xét trình Chủ tịch nước xét tặng Giải thưởng, dù đạt 89,3%.

Vì vậy, nhiều ý kiến đề xuất hạ tỷ lệ xuống còn 75-80%. Dự thảo Nghị định sửa đổi thì dự kiến tỷ lệ 75%. Riêng đối với những tác phẩm, công trình thiếu giải thưởng, quy định tỷ lệ phiếu đồng ý của Hội đồng là 90%.

Sau Hội nghị, các ý kiến góp ý sẽ được Bộ VHTTDL tổng hợp và đề xuất tham mưu xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 90/2014 /NĐ-CP. 

La Giang