TĐKT - Ngày 26/7, tại Hà Nội, Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) Quốc gia, Hội ATGT Việt Nam, Hiệp hội Các doanh nghiệp Rượu châu Á Thái Bình Dương (APIWSA) và Diễn đàn Uống có trách nhiệm Việt Nam (VARD) phối hợp tổ chức Hội thảo Quốc gia "Công bố kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của việc lạm dụng đồ uống có cồn đến hành vi điều khiển mô tô, xe máy tại Việt Nam".
Toàn cảnh Hội thảo
Phát biểu khai mạc Hội thảo, bà Lê Minh Châu, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội ATGT Việt Nam cho biết: Hội thảo nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng của nồng độ cồn tới mức độ an toàn của người điều khiển xe máy trong điều kiện Việt Nam, góp phần hỗ trợ cho quá trình xây dựng các chính sách nâng cao ATGT tại Việt Nam.
Theo Tổ chức Y tế thế giới năm 2012, ở Việt Nam có khoảng 36% người điều khiển xe máy bị phát hiện có nồng độ cồn trong máu (BAC) vượt ngưỡng cho phép. Theo Ủy ban ATGT Quốc gia (năm 2016), gần 40% các vụ TNGT xẩy ra do người điều khiển phương tiện tham gia giao thông có uống rượu bia.
Mặc dù công tác tuần tra xử phạt, tuyên truyền, khuyến khích các dịch vụ lái xe đưa người uống về nhà đã và đang được tăng cường thực hiện, tình trạng uống rượu bia và lái xe (URB-LX) vẫn phổ biến, khiến tình hình tai nạn giao thông (TNGT) do hành vi này gây ra còn diễn biến phức tạp.
Thực tiễn này đòi hỏi phải thực hiện một nghiên cứu toàn diện về hành vi này để làm cơ sở khoa học xây dựng các giải pháp, chính sách hiệu quả. Nội dung của nghiên cứu được thực hiện bởi nhóm nghiên cứu đến từ Trung tâm Nghiên cứu GTVT Việt Đức, Trường Đại học Việt Đức do TS Vũ Anh Tuấn, Giám đốc trung tâm làm trưởng nhóm.
Nghiên cứu này có 3 mục tiêu: Xác định mối tương quan giữa thói quen uống rượu và TNGT trong quá khứ; xác định mối quan hệ giữa nồng độ cồn trong máu (BAC) và xác suất xảy ra TNGT đối với người điều khiển mô tô, xe máy; đề xuất các giải pháp có tính mới để cắt giảm TNGT do URB-LX gây ra.
Đối tượng nghiên cứu là người điều khiển phương tiện mô tô, xe máy. Nghiên cứu được tiến hành ở 3 địa phương (TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Hà Nội) từ tháng 5 đến tháng 12 năm 2018.
Kết quả nghiên cứu cho thấy nam giới gây ra 80 - 90% các vụ TNGT do URB-LX, tai nạn xảy ra vào buổi tối (18h - 24h) và cao hơn vào các ngày cuối tuần. Xe máy gây ra 70 - 90% các vụ TNGT do URB-LX.
Quan trắc hành vi tại các nhà hàng, quán nhậu cho thấy hành vi URB-LX rất phổ biến, bất chấp các quy định luật pháp hiện hành. Tỷ lệ thực khách tự điều khiển phương tiện sau khi uống rượu bia chiếm tỷ lệ 68% (xe máy 62%, ô tô 6%). Khoảng 40% người đi nhậu ra về trong tình trạng bị say. Tỷ lệ vi phạm Luật Giao thông đường bộ rất cao, cụ thể 36% không bật xi nhan khi sang đường, 26% đi ngược chiều và 17% không bật đèn xe.
Khảo sát, phân tích chuyên sâu tâm lý hành vi người điều khiển xe máy chung cho thấy người đi xe máy tự tiết lộ rằng hành vi URB-LX gây ra khoảng 11 - 17% các vụ TNGT đối với bản thân họ. Nam giới và người làm việc thời vụ có xu hướng URB-LX thường xuyên hơn các nhóm khác...
Khảo sát, phân tích tâm lý hành vi các đối tượng bị TNGT do URB-LX cho thấy có một số nhận thức sai lầm của các nạn nhân: Nghĩ rằng lái xe máy sau khi uống rượu bia vẫn an toàn như mọi khi; đi quãng đường ngắn nên nghĩ là an toàn...
Nghiên cứu đề xuất nhiều giải pháp, chính sách có tính đổi mới. Trong đó có các giải pháp luật pháp: Áp dụng zero BAC đối với người điều khiển xe máy; tăng cường công tác kiểm tra nồng độ cồn ngẫu nhiên; tăng mức phạt tiền và bổ sung các hình phạt mới (Luật Xử lý vi phạm hành chính, lao động công ích).
Các giải pháp tuyên truyền, giáo dục: Tuyên truyền qua các nạn nhân từng bị TNGT do URB-LX; dán poster cảnh báo tại các cơ sở phục vụ rượu bia; tăng cường cảnh báo từ người thân trong gia đình; chương trình giáo dục cho người tái vi phạm...
Giải pháp về công nghệ và dịch vụ: Tăng cường dịch vụ taxi đưa người uống về nhà an toàn; khuyến khích sản xuất và tiêu thụ đồ uống có nồng độ cồn thấp hoặc không cồn; ứng dụng các phần mềm cảnh báo nồng độ cồn trên điện thoại thông minh; ứng dụng khóa liên động trên phương tiện mô tô, xe máy.
Phương Thanh
