TĐKT - Ngày 12/12, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học - Kỹ thuật Việt Nam tổ chức Hội thảo “Báo chí Liên hiệp Hội Việt Nam trước thách thức phát triển không gian mạng”.
Quang cảnh Hội thảo
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Tiến sĩ Phan Tùng Mậu, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam nhấn mạnh: Báo giấy ngày càng khó khăn khi báo mạng ngày càng phát triển. Báo mạng phát triển thì vai trò, trách nhiệm của nhà báo ngày càng được đề cao. Trong bối cảnh chung, báo chí của Liên hiệp Hội có vai trò to lớn trong việc cung cấp thông tin và phổ biến kiến thức.
Trong không gian mạng, báo chí thuộc Liên hiệp Hội và báo chí chính thống cần tìm ra giải pháp, cách làm mới để thể hiện vai trò, đạo đức và trách nhiệm của nhà báo trong việc thực hiện nhiệm vụ của mình.
Trong giai đoạn công nghệ số và bùng nổ truyền thông như hiện nay, báo chí hay mạng xã hội đều có thể bị lợi dụng để dẫn dắt dư luận. Nhưng cũng chính mạng xã hội lại là nơi có thể giám sát, thức tỉnh và lan truyền các thông tin tích cực.
Trong thời đại công nghệ thông tin và kỷ nguyên số, thế mạnh truyền thông sẽ thuộc phần lớn về không gian mạng, mạnh nhất là mạng xã hội, báo chí điện tử, truyền hình và tương tác giữa truyền hình và điện tử... Báo giấy và tạp chí dần dần bị đào thải và thực tế đã chỉ ra rất rõ điều này. Tốt nhất là chúng ta cần phải biết chấp nhận không gian mạng xã hội như một thực tế không thể khác được.
Mạng xã hội ngoài những điều tích cực thì cũng bộc lộ rất nhiều mặt trái. Nguy hiểm là có rất nhiều người đọc những thông tin này và dù có tin hay không thì hệ quả mang lại vẫn là rất rõ.
Chúng ta cần nghiêm túc nghiên cứu và có thể sớm ban hành thành Luật để quản lý mạng xã hội. Trên thế giới và ở cả Việt Nam, nhiều cơ quan báo chí biết sử dụng những thông tin rất đắt trên mạng Internet như một nguồn tin. Để đảm bảo thông tin khách quan, chính xác, các phóng viên, biên tập viên cũng như lãnh đạo tờ báo phải đảm bảo việc kiểm chứng nguồn tin như đối với các nguồn tin thông thường.
Trước tình hình báo chí hiện nay, tại Hội thảo đã có nhiều ý kiến đến từ các báo, đơn cử Tiến sĩ Phạm Thị Mỵ, Tổng biên tập Báo Môi trường và Sức khỏe cho rằng: Các mạng xã hội xuất hiện đã “xã hội hóa” báo chí, khiến người người đều có thể làm báo. Internet mang nguồn thông tin cực kỳ phong phú cho báo chí song cũng mang đến những hệ lụy nếu người làm báo không tỉnh táo trước biển thông tin. Làm báo trong thời đại facebook, các nhà báo cũng phải chuyển mình làm sao để giữ được đạo đức nghề nghiệp mà vẫn theo kịp xu thế. Đó là vấn đề mà mỗi nhà báo cần cân nhắc.
Mạng xã hội có lợi thế vượt trội mà báo chí không bao giờ có. Đó là có thể đăng tải thông tin, video clip ở mọi nơi, mọi lúc, mọi chỗ và ai cũng có thể trở thành “phóng viên”, “biên tập viên”, “bình luận viên”, “tổng biên tập”. Trong khi, phóng viên báo truyền thống không thể tiếp cận ngay nhiều sự việc lúc đang diễn ra, trừ một số rất hiếm hoi.
Mạng xã hội có thông tin đa chiều, ngay lập tức và có rất nhiều thông tin trên mạng xã hội là nguồn tin vô giá đối với báo chí. Tuy nhiên nếu thông tin không được kiểm chứng, thiếu chính xác sẽ ảnh hưởng đến nhân vật trong bài viết, tạo dư luận hoang mang, tòa soạn sẽ mất uy tín với độc giả. Thứ hai, phóng viên bị lợi dụng trở thành “công cụ đưa tin”.
Nếu báo chí đóng vai trò khởi nguồn như một nguồn thông tin có độ tin cậy nhất định, thì mạng xã hội lại góp phần thúc đẩy và lan tỏa cảm xúc với tốc độ rất nhanh. Nhờ mạng xã hội, báo chí có thể tương tác với độc giả một cách nhanh chóng.
PGS.TS. Nhà báo Nguyễn Thành Lợi, Ủy viên BCH Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng Biên tập Tạp chí Người Làm Báo khẳng định: Không còn nghi ngờ gì nữa, mạng xã hội đang âm thầm thay đổi lối sống của con người, đã và đang tác động sâu sắc đến “bữa tiệc thông tin” của công chúng hiện đại, ảnh hưởng trực tiếp đến sự “sinh tồn” của các phương tiện truyền thông truyền thống, đặt ra cho các tòa soạn và nhà báo những thách thức chưa từng có.
Bên cạnh những tiện lợi cho đời sống xã hội, do các đặc điểm như tính mở, thông tin nhanh nhạy, thân phận ảo, khó sàng lọc thông tin, khiến mạng xã hội đã tiếp tay cho nhiều loại hình tội phạm mới, đặc biệt là việc một số nhà báo không kiểm chứng nguồn tin đã "chính thống hóa" những thông tin trên mạng xã hội thành bài báo của mình.
Hội thảo đi đến kết luận, chúng ta đang sống trong thời đại bùng nổ thông tin - thời đại mà truyền thông xã hội đóng vai trò chủ chốt. Điều quan trọng hơn, các nhà báo cần thận trọng khi tác nghiệp. Đặc biệt, nhà báo cũng nên hạn chế đăng tải các thông tin không chính thống, điều đó có thể làm ảnh hưởng trực tiếp đến nhà báo và làm giảm uy tín của cơ quan báo chí.
La Giang
